Razne transformacije SNSD, od ljevice do krajnje desnice

Kada je osnovana početkom marta 1996. godine, Stranka nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) predstavljala je partiju lijeve političke orijentacije koja je, uglavnom, okupljala „progresivne“ i „urbane“ glasače.

Takav imidž SNSD je zadržao desetak narednih godina, a nakon što je došlo do „fuzije“ sa Demokratskom socijalističkom partijom (DPS), predvođene Nebojšom Radmanovićem, Igorom Radojičićem, Željkom Mirjanićem i drugim disidentima iz SP, status novog Saveza nezavisnih socijaldemokrata, kao moderne građanske i lijevo liberalne političke stranke, koja okuplja intelektualce, djelovao je „zacementiran“.

A onda je, nakon povratka na vlast 2006. godine, došlo do prvo postepenog, a zatim i otvorenog prelaska SNSD na stranu političke desnice.

Od izrazito lijeve političke partije, koja je bila član Socijalističke internacionale i čiji je lider, Milorad Dodik, ranije govorio da se po „facama“ može prepoznati ko su glasači SNSD, a ko SDS, ili da oni „koji žele da slave krsnu slavu treba da idu u SDS“, došlo je do „kopernikanskog obrta“.

Iako SNSD, čak i danas, predstavlja jedinu političku partiju u Srpskoj koja nema svog „sveca zaštitnika“ niti slavi krsnu slavu, Dodikova stranka posljednjih godina postala je sinonim za ultradesničare u Srpskoj i partiju čiji glasači, prema ocjenama analitičara, u velikom broju dolaze iz „bazena“ manje obrazovanog stanovništva, kao i ruralnih krajeva.

Kao razultat prelaska sa lijevog u krajnje desni politički spektar, Socijalistička internacionala prije nekoliko godina izbacila je SNSD iz svog članstva, a stranka Milorada Dodika danas je najvjerniji politički saveznik sa ultradesničarskim partijama iz Evrope, poput njemačkog AfD, Slobodarske partije Austrije ili mađarskog Fidesa, kojeg predvodi Viktor Orban.

Kako i zašto je došlo do toga da se SNSD, kao stranka koja je okupljala intelektualce, građane i „progresivniji“ dio stanovništva u Srpskoj pretvori u partiju na čijim skupovima se u prvim redovima nalaze Zmaj od Šipova i ljudi iz pretežno ruralnih sredina, koje na javnim tribinama zabavljaju Baja Mali Knindža, “Žare i Goci” i umjetnici sličnog repertoara, pitali smo za mišljenje političkog analitičara Tanju Topić.

Ona za Srpskainfo, između ostalog, ističe, da se tu radi o procesu koji smo imali priliku da gledamo u Srbiji sa Slobodanom Miloševićem.

– Taj period društvenih lomova i pukotina može se opisati pitanjem: „Kako je poražen rok en` rol i kako je pobijedio turbo-folk“? Mijenjale su se vrijednosne orijentacije, a ideologija je tokom vremena potpuno izgubila na značaju. Zbog populizma i političkog pragmatizma došli smo do tačke koja pokazuje sunovrat svih onih pristojnih vrijednosti na kojima počiva jedno društvo – kaže Topićeva za naš portal.

Ono što je takođe zanimljivo, dodaje ona, jeste to da je u periodu transformacije SNSD od izrazitih ljevičara do desničara, postojao snažan priliv predstavnika drugih političkih opcija u SNSD.

– Ti „preletači“ postajali su važni i uticajni ljudi u SNSD, koji su forsirali te konzervativne vrijednosti i potencirali ono što ne želim da zvuči pežorativno, ali to je taj ruralni element. Onaj ko je odigrao odlučujuću ulogu u tome jeste lider SNSD, Milorad Dodik, koji je promovisao i forsirao te populističke vrijednosti, kako bi dobio što veću naklonost birača – ističe Topićeva.

Ono što vrijedi istaći, prema njenim riječima, jeste to da se ne može reći da u SNSD danas nema visoko obrazovanih ljudi.

– Međutim, ono što postavlja upitnik iznad glave jeste zašto ti ljudi podržavaju „niske strasti“? Upravo oni aplaudiraju primitivizmu, mizogenim izjavama, omalovažavanju žena, vrijeđanju neistomišljenika… Često smo imali situacije gdje vidimo da visoko obrazovani ljudi aplaudiraju izlivima najprimitivnijih strasti. Djeluje da su se ti visoko obrazovani transformisali u smislu da podržavaju nešto što ne bi trebalo da bude imanentno ljudima od ugleda, dobrog obrazovanja i opšte kulture – zaključuje Topićeva.

(Srpskainfo)