Stara imena ex-Yu klubova: Ko je srpski RB Lajpcig, kako se zvao tim glumaca, a kako frizera?!

“Kumovi” su nekad bili maštovitiji nego danas...

Fudbal 08.01.2017 | 00:00 Naziv često određuje sudbinu, trasira put u uspeh ili neuspeh, privlači ili udaljava potencijalne navijače, donosi sreću ili je tera. Oni koji su vapili za srećnim ishodima utakmica su svoje klubove nazivali Fortuna, neki su želeli da dokažu svoju odlučnost pa su se prozvali Pobeda, bilo je i onih čija je osnovna odlika ratnički duh - tako su nastali oni kojima u amblemu piše Borac, dok je zajedništvo bilo osnov zbog kog su neki ''kršteni'' kao Sloga i Jedinstvo.

U daljoj prošlosti bilo je i zanimljivijih primera, a ova priča je posvećena tome.

Pre više od 70 godina klubovi su, takođe, imali imena koja i danas pojedini nose poput Napretka, Slobode, Radničkog, Borca, Sloge, Jedinstva, Slavije i drugih. Nije nam poznato koliko je njih  menjalo naziv kroz istoriju, ali smo sigurni da ih ima. Međutim, broj izvornih imena možda i nije toliko veliki.

Pre Drugog svetskog rata pojedini fudbalski klubovi su imali i dosta neuobičajene nazive za današnje prilike. Neki su imali “tipska” imena, koja su govorila o tome da li je tim sportskog odnosno atletskog osnova, sa imenima mesta iz kojih su dolazili uz akronim koji je pokazivao o kakvoj vrsti kluba je reč (sportsko udruženje, atletski klub ili možda čak i atletsko nogometno društvo). Neki su se ponosili svojim amaterskim karakterom, pa su postojale fudbalske porodice takvog naziva: Amater, ili akronimi poput Sarajevskog amaterskog športskog kluba - SAŠK.

Fudbalski predstavnici radničke klase na “zelenom tepihu” su nosili neka od gore navedenih imena, dok su oni koji su okupljali građanstvo nazivani Građanski. Takvih je bilo dosta. Naši preci su se ponosili sokolstvom, tako da je bio priličan broj klubova sa imenom Soko, ali su svi oni 1931. godine, uredbom ministarstva fizičke kulture naroda Kraljevine Jugoslavije, morali da budu preimenovani, jer je odrednica Soko bila strogo određena za sokolski pokret, tako da je beogradski  klub tog imena postao BASK, somborski je postao Slavija... 

A šta se dešavalo sa klubovima čija imena srećemo retko ili ih ne srećemo uopšte? Koliko ljudi zna za Viktoriju? Upravo je bilo klubova sa takvim imenom u maltene svakom većem mestu, od Beograda, Osijeka, Zrenjanina, pa sve do Zagreba, čija je Viktorija bila i učesnik državnog prvenstva. Šta je sa klubovima čiji su nazivi stranog porekla, pre svega latinskog, poput Marsonije, Segeste, Cibalije, Certise, Olimpije ili Konkordije? Osim toga, postojali su klubovi sa imenima zanata, odnosno oni koji su okupljali ljude iz određene branše. Tako da su bitisali Zanatlija, Gardist, Zanatlijski, Pekarski, Policijski, Poštanski, Mesarski, Železnički, Konobarski, Trgovački, Muzičarski, Frizerski, Šoferski itd.

Zaista skoro svako zanimanje, a neka su imala i odrednice “podmladak” ili “omladina” koje su nalazile svoje mesto među nazivima kao npr: Trgovački podmladak ili Trgovačka omladina, a postojao je i jedan klub iz Niša koji je nosio ime Trgovački pomoćnik. Bilo je i nekoliko fudbalskih družina krštenih kao Vatrogasna omladina. O imenima narodnih heroja i istorijskih ličnosti  iz dalje prošlosti da ne govorimo, jer su se njima dičili mnogi klubovi: Karađorđe, Obilić, Zrinjski, Tomislav, Car Lazar, a bogami i bilo je dosta i Hajduka i Uskoka itd. Neki klubovi su bili čisto nacionalni, poput Švebiše (klubovi nemačke nacionalne manjine) ili Juda Makabi, Hakoah, odnosno Barkhoba (klubovi Jevreja) ili Gajret (klubovi romske manjine). U Beogradu su dejstovali na fudbalskom polju i klubovi čehoslovački i ruski koji su okupljali Čehoslovake i Ruse koji su živeli u prestonici. Bilo je dosta i klubova sa nacionalnom odrednicom poput Jugoslavija, Jugosloven, Jugoslaven, Jugoslovenski.

Šta tek reći za one koji su se zvali Tri zvezde? Da, takvo ime je nosio klub iz Apatina. Vrlo dobar klub koji je bio prvak Subotičkog podsaveza i učesnik kvalifikacija za nacionalnu ligu. Tri zvezde je zapravo bio logo fabrike čarapa iz Apatina koja je stojala iza kluba. Da napomenemo da su u bliskom okruženju dotičnog kluba postojali i klubovi Plava zvezda iz Ade i Bela zvezda iz Malog Iđoša. Malo ljudi zna, pa ćemo Vam otkriti i da je klubovima nekad bilo zabranjeno da imaju isti naziv kao i neko pravno lice, te su morali svoje nazive prilagođavati. Slična situacija je i danas u Nemačkoj. Tako je iza malo poznatog kluba HFERZ iz Banatskog Karlovca, koji je ustvari bio tim hotela HERZ, stajao akronim Hrvačko futbalska ekipa radničke zajednice. Zaista teško za pamćenje! Slična situacija je i sa poznatim klubom BATA iz Borova, ondašnjim RB Lajpcigom, koji je u drugoj dekadi tridesetih godina bio i konkurent za nacionalnu ligu. Iza kluba je naravno stajala istoimena fabrika, međutim, naziv je zapravo akronim za “Borovska atletsko telovežbačka asocijacija”. Još jedan zanimljiv primer je i tim fabrike čarapa iz Subotice, FAKO koji je značio  ''Futbalsko atletički klub Olimpija''. I novosadska fabrika kablova je imala svoj tim NFK, ali iza ova tri slova se krio naziv “Novosadski futbal klub”, a to je današnji FK Kabel.

Timovi su neretko nazivani prema geografskim odrednicama, pa je tako i u Beogradu bilo onih koji su se zvali Šumadija, Mačva, Crna Gora... Šumadija je, verovali ili ne, bilo i ime klubova iz Tuzle i Prilepa! U Beogradu je postojao i klub Bohemija koji je okupljao članove pozorišta, a egzistirali su, takođe, Figaro i Šeširdžija. Figaro je bio tim frizera, a Šeširdžija tim fabrike šešira. Postojao je i Rukavičar, isto tako fabrički tim. U Zagrebu su delovali: Derbi (tim fabrike “Katran”), Šparta (tim električne centrale), Uskok (tim firme “Kastner i Eler”) i drugi. Da ne zaboravimo timove određenih naselja i kvartova gradova, jer nisu bili retkost. Istorija je upamtila i one kolektive koji su nazivani po svojim uzorima iz sveta i Jugoslavije, tako je u Zagrebu postojao tim Skakavci (po uzoru na Grashopers u kome su u to vreme igrali Ico Hitrec i Aleksandar Živković), a u Beogradu su postojali timovi Čika Dača, Tuško, Senegalac i Jovan Ružić, u znak poštovanja prema poznatim fudbalerima. U Orašju je tim nosio ime Šimšir, prema nadimku Aleksandra Živkovića.

Ne treba zaboraviti ni one sa manje čudnim, ali zanimljivim imenima: Zec iz Zagreba (dobio je ime po tada poznatoj lokomotivi, a bio je klub železničke kolonije), onda su postojali i klub Tesla iz Bečeja, klub Napredne radničke omladine iz Kanjiže, Elektro iz Gakova, Grom iz Bačkog Monoštora, Obrtna omladina iz Vinkovaca, Penkala iz Zagreba, Orao iz Arilja, Osvetnik iz Beograda, Taninpila iz Đurđenovca, Ferarija iz Zagreba, Vojvoda Katić iz Mladenovca, u sred vojvođanske ravnice postojao je Triglav iz Čantavira, Gorski iz Velesa, Zeamais iz Jabuke, Urugvaj iz Beograda.

Bogat fudbalski imenik tadašnje ''bubamare'' kod nas u to vreme je ostao kao jasno svedočanstvo o kreativnosti osnivača i “kumova”, potvrda šarenolikosti ideja i trijumfa mašte nad racionalnošću i klišeima. Zapisano je u vremenu.

Izvor: mozzartsport