Dva vijeka Njegoša

Danas se navršavaju tačno dva vijeka od rođenja pisca "Gorskog vijenca" Petra II Petrovića Njegoša, mitropolita crnogorsko-primorskog.

Republika Srpska 13.11.2013 | 10:45 Danas se navršavaju tačno dva vijeka od rođenja pisca "Gorskog vijenca" Petra II Petrovića Njegoša, mitropolita crnogorsko-primorskog. Njegoš je rođen kao Rade Tomov Petrović I (13. novembra) 1813. u Njegušima, a umro na obližnjem Cetinju 19. (31.) oktobra 1851. godine. U Mitropliji crnogorsko-primorskoj SPC od ove godine je 19. maj datum praznovanja Njegoša kao svetitelja. Njegoš je još kao mlad vladar sredio političke prilike u zemlji, organizovao sudove, izdejstvovao povećanje pomoći od Rusije, ustanovio senat, podigao prvu osnovnu školu i osnovao štampariju (1834. godine). Po vlastitoj želji Njegoš je septembra 1855. godine, u vrijeme vladavine knjaza Danila Petrovića, sahranjen u kapeli na Lovćenu. Tu kapelu je upravo Njegoš zamislio kao crkvu Svetog Petra I Cetinjskog, svog strica i prethodnika na vladičanskom tronu, kao mauzolej. Upravo je pjesnik i vladika Njegoš proglasio Petra Cetinjskog za sveca. Tom svecu je u kalendaru SPC posvećen 31. oktobar. Prije nego što je 1974. godine, na vrhu Lovćena, zamijenjena granitnim mauzolejom - spomeničkim kompleksom, koji je projektovao hrvatski vajar Ivan Meštrović, kapela je nekoliko puta pretrpila velika oštećenja, najviše u Prvom svjetskom ratu, krajem 1915. godine, kada je pogođena projektilima austrijske artiljerije. Sredinom dvadesetih godina prošlog vijeka je napravljena nova kapela, u koju su tada prebačene Njegoševe kosti. Kada je napravljen mauzolej, kamenje kojim je bila ozidana kapela je obilježeno i pohranjeno u podnožju Lovćena, sa idejom da se na drugom mjestu obnovi kapela. O Njegošu, kojeg smatraju najvećim i srpskim i crnogorskim pjesnikom, prvi je pisao njegov savremenik, srpski pisac Ljuba Nenadović u "Pismima iz Italije". Nenadović, koji se sa Njegošem sretao u više navrata u Italiji, i u svojim Pismima o Crnogorcima je opjevao Crnu Goru i njene stanovnike, to je slika oduševljena i idealizovana, ali zanimljiva, puna anegdota i duha. U centru Beograda, između Kapetan-Mišinog zdanja i Filozofskog fakulteta je njegov bronzani lik, djelo Sretena Stojanovića. Podignut je 1994. godine. U opštini Bačka Topola jedno mjesto naziva se Njegoševo. Prije tačno pola stoljeća, povodom 150. godišnjice Njegoševa rođenja, u Crnoj Gori je uvedena i danas najveća književna nagrada na bivšim jugoslovenskim prostorima. Nagrada koji nosi njegovo ime se dodjeljuje jednom u 4 godine.