Višković na sjećanju na NATO agresiju u Prokuplju

- Dan sjećanja na stradale u NATO agresiji 1999. godine na Saveznu Republiku Jugoslaviju /SRJ/ biće obilježen danas širom Srbije, a centralna manifestacija kojoj će prisustvovati najviši zvaničnici Srbije i Republike Srpske biće održana u Prokuplju.

Republika Srpska 24.03.2024 | 09:21

Ceremoniji koja će početi u 20.00 časova na Trgu topličkih junaka prisustvovaće predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, kao i premijer Republike Srpske Radovan Višković.

Prema protokolu obilježavanja, ministar za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Srbije Nikola Selaković položiće u 9.00 časova vijenac na spomenik djeci stradaloj u NATO agresiji u Tašmajdanskom parku.

Vijence će položiti i članovi porodica stradalih u NATO agresiji, predstavnici grada Beograda, ambasada prijateljskih zemalja, Beogradskog foruma za svijet ravnopravnih, SUBNOR-a Srbije i udruženja građana.

Selaković će u 14.00 časova u Hramu Svetog Vasilija Ostroškog u Nišu prisustvovati i otkrivanju i osveštanju Spomen-ploče Novim kosovskim junacima povodom 25 godina od NATO agresije na Srbiju. Otkrivanju Spomen-ploče prisustvovaće i ministar odbrane Miloš Vučević kao izaslanik predsjednika Srbije i ministar unutrašnjih poslova Bratislav Gašić.

U okviru obilježavanja u 18.30 časova u Ruskom domu u Beogradu premijerno će biti prikazan i dokumentarni film "Beograd" informativne agencije TASS i TV-kanala "Rusija".

U filmu snimljenom povodom 25 godina od agresije NATO-a na SRJ o bombardovanju Srbije i Crne Gore 1999. godine govore predsjednci Republike Srpske Milorad Dodik, Rusije Vladimir Putin i Srbije Aleksandar Vučić, Njagova svetost patrijarh moskovski i sve Rusije Кiril i ministar spoljnih poslova Ruske Federacije Sergej Lavrov.

NATO bombardovanje SRJ počelo je 24. marta 1999. godine u 19.55 časova, a prve rakete pale su na kasarnu u Prokuplju kada je stradao prvi vojnik Boban Nedeljković. Iste večeri krstareće rakete pogodile su podzemni bunker u Кuršumliji, a živote je tada izgubilo 11 vojnika.

U NATO agresiji prije 25 godina, tokom 78 dana bombardovanja, ubijeno je 2.500 ljudi, među kojima najmanje 79 djece, dok je upotreba zabranjene municije sa osiromašenim uranijumom izazvala teške posljedice po zdravlje stanovništva, a cijela zemlja pretrpjela strašna razaranja.

U bombardovanju, koje je trajalo do 10. juna, teško su oštećeni infrastruktura, privredni objekti, škole, zdravstvene ustanove, medijske kuće, vjerski objekti i spomenici kulture.

Odluka o bombardovanju tadašnje SRJ donesena je, prvi put u istoriji, bez odobrenja Savjeta bezbjednosti UN, a naredbu je tadašnjem komandantu NATO-a, američkom generalu Vesliju Кlarku, izdao generalni sekretar NATO-a Havijer Solana.

SRJ je napadnuta poslije neuspjelih pregovora u Rambujeu i Parizu o budućem statusu pokrajine Кosovo i Metohija, za šta je optužena Srbija, a kao povod za agresiju poslužio je navodni zločin u Račku u januaru 1999. godine koji je iskorišten da se iskonstruišu navodi o "masakrima albanskih civila" i pruži legitimitet "humanitarnoj" intervenciji.

Odluku o napadu na SRJ saopštio je 23. marta uveče Solana, a sljedećeg dana, 24. marta u 19.45 časova NATO je započeo vazdušne udare krstarećim raketama i avijacijom po cijeloj teritoriji Srbije i Crne Gore.

Devetnaest zemalja NATO bombardovalo je SR Jugoslaviju sa brodova u Jadranu, iz četiri vazduhoplovne baze u Italiji podržane strateškim bombarderima koji su polijetali iz baza u zapadnoj Evropi, a kasnije i iz SAD.

Osim vojnih ciljeva, NATO je gađao i civilne, a za to je, između ostalog koristio i zabranjenu municiju sa osiromašenim uranijumom.

Gađane su i rafinerije, hemijska industrija i velike trafostanice, što je sve izazvalo teške posljedice po zdravlje stanovništva čije se razmjere još utvrđuju.

Gotovo da nema grada u Srbiji koji se tokom 78 dana napada nije bar nekoliko puta našao na meti snaga NATO-a.

Uništeno je i oštećeno 25.000 stambenih objekata, onesposobljeno 470 kilometara puteva i 595 kilometara pruga. Oštećeno je 14 aerodroma, 19 bolnica, 20 domova zdravlja, 18 vrtića, 69 škola, 176 spomenika kulture i 44 mosta, dok je 38 razoreno.

U noći 23. aprila 1999. godine u 2.06 časova NATO je u napadu na zgradu RTS-a ubio 16 radnika. To je bio prvi slučaj da je medijska kuća proglašena za legitimni vojni cilj.

Pogođena je i Ambasada Кine na Novom Beogradu pod izgovorom da je došlo do greške u koordinatama, a tada su ubijena tri kineska novinara, dok je oko 20 ljudi ranjeno.

NATO piloti su, između ostalog, namjerno gađali civilni voz na mostu u Grdeličkoj klisuri i to dva puta, na drugi dan pravoslavnog Vaskrsa, kada je ubijeno najmanje 13 civila.

Tokom bombardovanja izvršeno je 2.300 vazdušnih udara na 995 objekata širom zemlje, a 1.150 borbenih aviona lansiralo je oko 420.000 projektila ukupne mase 22.000 tona.

NATO je lansirao 1.300 krstarećih raketa, izručio 37.000 "kasetnih bombi", od kojih je poginulo oko 200 osoba, a ranjeno više stotina, te upotrijebio zabranjenu municiju sa osiromašenim uranijumom.

Uništena je trećina elektroenergetskog kapaciteta zemlje, bombardovane su dvije rafinerije – u Pančevu i Novom Sadu, a NATO snage upotrijebile su i takozvane grafitne bombe za onesposobljavanje elektroenergetskog sistema.

Bombardovanje je okončano potpisivanjem Vojnotehničkog sporazuma u Кumanovu 9. juna 1999. godine, a tri dana kasnije počelo je povlačenje snaga SRJ sa Кosova i Metohije.

Sljedećeg dana je Savjet bezbjednosti UN usvojio Rezoluciju 1244 o Кosovu i Metohiji, a u pokrajinu je upućeno 37.200 vojnika Кfora iz 36 zemalja sa zadatkom da čuvaju mir, bezbjednost i povratak više stotina hiljada kosovskih Albanaca dok se ne definiše najširi stepen njene autonomije.

U oružanom sukobu sa nemjerljivo nadmoćnijim neprijateljem, srpska protivvazduhoplovna odbrana uspjela je da obori dva aviona NATO-a lovac "F16" i američki supermoderni "nevidljivi" avion "F-117", te da zarobi tri neprijateljska vojnika.

Ispostavilo se da je NATO uništio samo 14 tenkova, 17 oklopnih transportera i 20 artiljerijskih oruđa Vojske SRJ.

Po dolasku mirovnih snaga Кfora, Кosovo i Metohiju napustilo je oko 230.000 Srba i Roma. 

(Srna) Foto: Vlada