Šta predviđa novi Zakon o sudovima u BiH?

Sudovi na nivou BiH ne bi mogli da procesuiraju zvaničnike entiteta ukoliko su oni svoja krivična djela iz oblasti korupcije i zloupotrebe položaja počinili samo na teritoriji jednog entiteta. Konkretno, Sud BiH ne bi mogao da sudi u slučajevima "respiratori" i "Dženan Memić", niti bi, recimo, zvaničnici Vlade Republike Srpske mogli da budu procesuirani za kriminal počinjen samo u institucijama Srpske. Time bi, faktički, bila smanjena nadležnost državnog pravosuđa.

Bosna i Hercegovina 23.07.2023 | 13:00

Ukoliko državna vlast usvoji novi zakon o sudovima BiH, Tužilaštvo BiH i Sud BiH neće biti nadležni za procesuiranje krivičnih djela korupcije koja je počinjena samo u jednom entitetu. Ministarstvo pravde BiH je pripremilo nacrt zakona o sudovima i Savjet ministara bi taj dokument trebalo da razmatra na narednoj sjednici, zakazanoj za 25. jul. Kompletan nacrt zakona možete pročitati ukoliko kliknete ovdje, a u nastavku ćemo izvući ključne detalje.

Sudsku vlast na nivou BiH bi, prema ovom zakonu, trebalo da čine Sud BiH i Viši sud BiH. Sud BiH bi bio nadležan za suđenje u prvostepenom postupku, dok bi Viši sud bio nadležan za drugostepeni postupak i razmatranje izbornih žalbi. Sjedište Suda BiH bi ostalo u Sarajevu, dok bi sjedište Višeg suda bilo u Istočnom Sarajevu.

Ono što je posebno bitno je nadležnost ovih sudova.

Krivična nadležnost

Sud BiH je, piše u nacrtu zakona, nadležan da u prvom stepenu sudi za Krivična djela propisana Krivičnim zakonom BiH. Osim toga, nadležan je za krivična djela pripisana krivičnim zakonima FBiH, Srpske i Brčko distrikta kada ta krivična djela ugrožavaju suverenitet, teritorijalni integritet, političku nezavisnost, državnu bezbjednost i međunarodni subjektivitet BiH. Međutim, stav 3 člana 16 ovog zakona precizno definiše nadležnosti pojedinih krivičnih djela.

“Sud je nadležan i za krivična djela iz oblasti terorizma, trgovine ljudima i seksualno iskorištavanje žena i djece, nezakonite trgovine drogom, nezakonite trgovine oružjem, pranje novca, korupcije, zaštite okoline, krivotvorenje sredstava plaćanja, kompjuterskog i organizovanog kriminala pripisana zakonima FBiH, Republike Srpske i Brčko distrikta ako su ta djela djelomično ili u cjelosti počinjena na teritoriji dva entiteta i Brčko distrikta ili izvan teritorije BIH, ili ako su djelimično ili u cjelosti počinjena nezakonitim aktivnostima izvršenim zajedničkim djelovanjem kriminalnih grupa na teritoriji dva entiteta, jednog ili dva entiteta i Brčko distrikta ili izvan teritorije BiH, ili ako je izvršenjem tih krivičnih djela nastala šteta velikih razmjera za državu BiH, ili ako su ta krivična djela propisana međunarodnim ugovorima koje je ratifikovala BiH”, piše u članu 16 nacrta zakona o sudovima.

Šta ovo znači u praksi?

Sudovi na nivou BiH ne bi mogli da procesuiraju zvaničnike entiteta ukoliko su oni svoja krivična djela iz oblasti korupcije i zloupotrebe položaja počinili samo na teritoriji jednog entiteta. Konkretno, Sud BiH ne bi mogao suditi u slučajevima “respiratori” i “Dženan Memić”, niti bi, recimo, zvaničnici Vlade Republike Srpske mogli da budu procesuirani za kriminal počinjen samo u institucijama Srpske. Time bi, faktički, bila smanjena nadležnost državnog pravosuđa.

Nadležnost Višeg suda BiH

Viši sud je nadležan da odlučuje o pravnim lijekovima protiv odluka Suda BiH. No, ono što je posebno bitno – Viši sud bi bio nadležan i za odlučivanje po žalbama protiv odluka Centralne izborne komisije BiH i u postupcima zbog sukoba interesa. Dakle, ono što je do sada radio Sud BiH, ubuduće bi radio Viši sud BiH čije bi sjedište bilo u Istočnom Sarajevu.

Sud BiH i Viši sud BiH bi imali svoje predsjednike i bili bi, faktički, odvojene institucije.

(Istraga) Foto: Ilustracija/thecolumnofcurae/wordpress