Građani zaziru od pokretanja sopstvenog biznisa

Od 10.536 privrednih društava koja posluju na teritoriji Republike Srpske, u čak pet lokalnih zajednica, smješteno je manje od deset preduzeća, a stručnjaci kažu da je to pokazatelj da domaće stanovništvo zazire od pokretanja biznisa.

Republika Srpska 06.05.2023 | 10:00

Prema podacima Privrede komore Republike Srpske , Banjaluka se izdvaja kao glavni privredni centar Srpske jer su u gradu na Vrbasu registrovana 3.142 privredna subjekta. Na drugom mjestu je Bijeljina sa 1.101 preduzećem, a visoko treće mjesto pripada Laktašima gdje posluje 535 subjekata.

Podaci pokazuju da u Doboju posluje 361 privredno društvo, a u Istočnom Novom Sarajevu 220.

Zanimljivo je da više od 43 lokalne zajednice u Srpskoj imaju manje od 100 preduzeća. Među kojima su i ne tako male opštine kao što su Višegrad, Nevesinje, Kotor Varoš i Foča.

Sudeći po broju registrovanih preduzeća, najgora je situacija u Istočnom Mostaru gdje je registrovan samo jedan privredni subjekat. Nešto bolje stanje je u Kupresu gdje posluju tri subjekta, dok u Jezeru privrednu djelatnost obavljaju četiri preduzetnika.

Među lokalnim zajednicama koji imaju manje od deset preduzeća su i Krupa na Uni i Istočni Drvar gdje je registrovano po šest privrednih subjekata.

O potencijalima domaće privrede najviše govori struktura samih djelatnosti, pa je tako najveći broj društava registrovan u oblasti trgovine na veliko i malo i to njih 2.498, a najmanje ih je u oblasti vađenja sirove nafte i prirodnog gasa, tek dva subjekta. Kada su u pitanju proizvodne djelatnosti najviše preduzeća je u oblasti prerade drveta i to 498, dok su na drugom i trećem mjestu građevina i metalski sektor.

Ekonomista Marko Đogo kaže da Srpska ima veoma mali broj privrednih subjekata u odnosu na broj stanovnika.

"Podaci o broju preduzeća jesu pokazatelj stvari koje nisu baš poželjne. Naši građani zaziru od pokretanja sopstvenog biznisa i zbog naslijeđenih praksi iz komunizma i dalje smatraju da neko drugi, da li država ili stranci, treba da se bave privrednom djelatnošću. Takođe, naše društvo često privrednike doživljava kao sumnjive i nepoželjne osobe za razliku od zapada gdje su biznismeni najugledniji članovi društva", navodi Đogo.

Dodaje da je nestabilna politička situacija u zemlji i okruženju dodatni otežavajući faktor zbog kojeg domaće stanovništvo zazire od pokretanja sopstvenog biznisa.

"Društvena nestabilnost i strah od globalnih sukoba samo su neki od faktora koji utiču na spremnost ljudi prilikom investiranja. Komplikovanost procedura i visoka ulaganja nisu među tim razlozima jer je u Srpskoj relativno brzo i lako osnovati preduzeće", objašnjava Đogo.

On ističe da navedeni podaci pokazuju da je kompletan društveni sistem fokusiran na potrošnju, a ne na proizvodnju.

"To je naš najveći problem. Forsira se stvaranje vrijednosti kroz preraspodjelu što je najlakše kroz oblast trgovine. Sistem ne podržava promjenu i moramo početi uvažavati ljude koji su kreativni i koji stvaraju novu vrijednost".

Mladi

Marko Đogo kaže da društvo mora ozbiljno raditi na promjeni preduzetničke svijesti kod građana, naročito kod mlađih generacija.

"Mladi i jesu sve češće ti koji izlaze iz ranijih šablona i pokušavaju da registruju biznise kojih se ne treba plašiti. I na zapadu velika većina biznisa u prve dvije-tri godine propadne, to je normalno. Važno je da imamo što više pokušaja", zaključuje Đogo.

(Glas Srpske/ BN) Foto: Ilustracija/Shutterstock/Peshkova