Sukob Turske i Grčke oko ostrva na ivici eskalacije?

Turska je zbog rata u Ukrajini postala strateški još važnija nego inače i to sada i koristi. U sporu oko ostrva u Egejskom moru, Turska nastupa sve agresivnije prema Grčkoj.

Svijet 08.08.2022 | 21:44

Sukob Turske i Grčke oko ostrva na ivici eskalacije?

Cijela stvar je zapravo apsurdna, piše “Dojče vele”. Turska i Grčka su članice NATO, saveza namijenjenog odbrani od zajedničkog neprijatelja, ali su bez obzira na to često na ivici oružanog sukoba.

Koliko se Grci osjećaju ugroženo, može se vidjeti i po visini njihovih izdataka za odbranu: 3,8 odsto BDP, što je najviše od svih članica NATO.

Problem su suprotstavljeni interesi dvaju zemalja oko ostrva u istočnom Sredozemlju, o granici na moru i pravu na eksploataciju nafte ili gasa, piše Blic.

Ankara dovodi u pitanje grčki suverenitet nad čitavim nizom ostrva u istočnom Egejskom moru – poput Rodosa, Lezbosa, Samosa i Kosa – zato što je Grčka, kako tvrde Turci, stacioniranjem vojnih snaga na njima prekršila međunarodne ugovore. Redovnim preletima svojih borbenih aviona iznad grčkih ostrva Turska gotovo svakodnevno demonstrira svoje zahtjeve.

Ankara se poziva na Ugovor iz Lozane iz 1923. kojim je definisana današnja granica i kojim su Grčkoj, nakon grčko-turskog rata, pripala ostrva Lezbos, Hios, Samos i Ikarija, odnosno na Ugovor iz Pariza iz 1947. kojim se Italija nakon Drugog svetskog rata u korist Grčke odrekla grupe ostrva Dodekanez. Ugovorima je definisano da ta ostrva moraju da budu demilitarizovana.

Atina prisustvo svojih jedinica na ostrvima opravdava osjećajem ugroženosti zbog učestalih manevara turskih vojnih brodova na zapadnoj turskoj obali, odnosno pravom svake države na samoodbranu.

“Vlažni snovi ekstremista ili zvanična politika”

Devlet Bahčeli, šef nacionalističke stranke MHP i koalicioni partner predsjednika Erdogana i njegove stranke AKP, fotografisao se ispred geografske karte na kojoj se vide sva ostrva u istočnom Egeju, i koja su na toj karti prikazana kao turske teritorije – uključujući i najveće grčko ostrvo Krit.

– Vlažni snovi ekstremista ili zvanična turska politika – zapitao se grčki premijer Kirijakos Micotakis na Tviteru tražeći zvanično objašnjenje Ankare.

Sljedeće godine se u Turskoj održavaju predsjednički i parlamentarni izbori a Erdogan i AKP strahuju od značajnog gubitka podrške birača, između ostalog i zbog visoke stope inflacije i loše ekonomske situacije. Spoljnopolitičke čarke, kako se smatra, mogle bi da odvrate pažnju od problema kod kuće.

Ali i sa grčke strane se zvecka oružjem, doduše to ne rade članovi vlade. Na TV stanici “Open” je tako penzionisani viceadmiral Janis Egolfopulos ponovo raspredao priče o tome kako bi Turskoj mogla da se očita lekcija.

(Blic Foto: Profimedia)