Srbija spoljnu politiku temelji na četvorouglu

Analitičari smatraju, da Srbija treba nastaviti sa jačanjem svoje spoljne politike i da radi na afirmaciji međunarodnog položaja usprkos pritiscima, jer se svijet nalazi na istorijskoj prekretnici i uspostavi novog međuraodnog poretka i u tom procesu je važno da države vode proaktivnu i uravnoteženu spoljnu politiku kako bi se što bolje pozicionirale u novim okolnostima, koje će obilježiti sasvim sigurno naredne decenije na svjetskoj sceni.

Srbija 25.07.2022 | 18:31

Ovo se konstatuje u analizi Međunarodnog instituta za bliskoistočne i balkanske studije iz Ljubljane (IFIMES) i naglašava da se koncept spoljne politike Srbije temelji na četverouglu EU - SAD – Kina - Rusija + Pokret Nesvrstanih.

Naglašeno je da je Srbija ključna za stabilnost i mir u regionu i lokomotiva za evropske integracije svih šest zemalja Zapadnog Balkana.

Navodi se da ohrabruje najava izbora nove Vlade Republike Srbije, koja će biti sa novom energijom i velikim personalnim promjenama i koja će imati još jači fokus na evropskim integracijama i da će po svom sastavu biti multietnička kao nikada do sada. 

Ocjene ključnih međunarodnih faktora, prema toj analizi, pokazuju, da je Srbija epicentar normalizacije odnosa Zapadnog Balkana, kao i lokomotiva evrointegracija zemalja na Zapadnom Balkanu.

Približavanje Srbije ka članstvu EU je posebno intenzivno posljednjih nekoliko godina. Srbija ima najsnažniju i najrazvijeniju kadrovsku i logističku infrastrukturu sa kojom može u relativno kratkom roku da odgovori na izazove pregovaračkog procesa i potvrdi atribut da je lokomotiva evropskih integracija na Zapadnom Balkanu. 

Očekuje se da zemlje, koje još nisu pristupile Otvorenom Balkanu argumentirano obrazlože svoje protivljenje ovoj ideji, posebno imajući u vidu da se inicijativi Otvoreni Balkan spočitavaju velikosrpske i velikoalbanske ambicije.

Ukoliko ogromni potencijal za saradnju ne iskoriste zemlje regiona iskoristiće to neko drugi, navodi se u analizi i dodaje da je tu prije svega važna ekonomija obima, otklanjanje raznih administrativnih barijera, različiti sinergetski efekti i što je možda najvažnije, da sve zemlje regiona nastupaju sa jednim glasom prema EU, kao što je to radila i još uvijek radi Višegradska grupa država.

Moramo poznavati svjetska iskustva, koja govore da se nijedna zemlja nije mogla ekonomski razviti ukoliko nije imala harmonične odnose sa svojim susjedima. Napretka nema ukoliko se ne bude stvarala kultura zajedništva. Sve to su, prema toj analizi, shvatili građani Zapadnog Balkana, posebno poslovna zajednica, i uopšte ne iznenađuje visok procent podrške građana Bosne i Hercegovine Crne Gore i Kosova za inicijativu Otvoreni Balkan, jer žele unaprijediti svoj život i regionalnu saradnju zbog upućenosti jednih na druge i zato je saradnja ključna pojedinačno za svaku državu ali i za region.

Odnosi sa Rusijom – šansa i izazov

Takođe se ukazuje da se Srbija nalazi u specifičnoj situaciji kada se radi o zahtjevima međunarodne zajednice prema njoj:

- EU od Srbije traži da prizna Kosovo, dok EU istovremeno ne može da prisili svojih pet članica da prizna Kosovo - Španiju, Slovačku, Rumuniju, Kipar i Grčku. EU traži od Srbije da uvede sankcije Rusiji zbog invazije na Ukrajinu, iako je Srbija u UN-u osudila rusku invaziju.

Analitičari smatraju, da se Srbija nalazi pod snažnim pritiscima da ispunjava zahtjeve prvenstveno zapadnih država i da reducira svoje odnose sa Rusijom i Kinom. Opravdanim se, smatraju analitičari, postavlja pitanje šta se Srbiji zauzvrat nudi i da li će Srbija i dalje moći voditi samostalnu vanjsku politiku i samostalno donositi odluke u skladu sa svojim interesima prateći svjetska kretanja. 

Ocjene poznavalaca briselske političke scene su, da ukoliko bi Srbija uvela sankcije Rusiji ništa bitno ne bi se promijenilo na njenom evropskom putu. Ali jačanje pritisaka na Srbiju moglo bi destabilizirati regiju Zapadnog Balkana i ugroziti ionako krhak mir i latentnu stabilnost pri tome dodatno gurajući Srbiju u „zagrljaj“ Rusije i Kine, kaže se, između ostalog, u analizi pomenutog Instituta.

(BN Foto: Tanjug)