Crkva i građani protiv istraživanja ruda na planini Ozren

Ministarstvo energetike i rudarstva Republike Srpske (RS) je u aprilu ove godine izdalo rješenje kojim dozvoljava detaljna geološka istraživanja olova, cinka, nikla, bakra i prateće asocijacije metala na ovom području.

Republika Srpska 21.12.2021 | 08:09

Najveći broj mještana opštine Petrovo, na sjeveroistoku Bosne i Hercegovine (BiH), protivi se geološkim istraživanjima ruda na planini Ozren, gdje se nalazi ova opština.

Ministarstvo energetike i rudarstva Republike Srpske (RS) je u aprilu ove godine izdalo rješenje kojim dozvoljava detaljna geološka istraživanja olova, cinka, nikla, bakra i prateće asocijacije metala na ovom području.

Rješenje je dobila firma “Medeni brijeg” iz Bijeljine, na istoku BiH. Ovu firmu je osnovala firma „Lykos Balkan Metals” (LBM), koja je registrovana u istoimenom gradu.

“Ne želimo nikakva istraživanja. Želimo im sreću na nekom drugom mjestu”, kaže za Radio Slobodna Evropa (RSE) Nikola Mikelini iz Sočkovca, sela u opštini Petrovo gdje su istraživanja trajala od aprila do novembra.

U novembru su, naime, građani protestvovali protiv geoloških istraživanja, nakon čega su obustavljeni radovi.

Opštinska vlast podržala građane

Skupština opštine Petrovo zadužila je načelnika da od nadležnog ministarstva traži da preispita zakonitost rješenja kojim se firmi „Medeni brijeg“ daje dozvola za geološka istraživanja.

Ovo zakonodavno tijelo je zatražilo od nadležnog ministarstva i izvođača geoloških istraživanja obustavljanje svih radova na teritoriji opštine Petrovo.

“Ja sad čekam reakciju Ministarstva, odnosno poziv na zvanični sastanak od ministra”, kaže za RSE Ozren Petković, načelnik Opštine.

Dodaje kako njemu nije poznato da li se na pomenutoj lokaciji nalaze rudne zalihe plemenitih metala.

“Znam da je ovdje nekada postojao rudnik azbesta koji je odavno zatvoren. Plemeni metali su širok pojam i ja stvarno ne znam da li toga ima ovdje”, ocjenjuje Petković.

Šta kaže nosilac dozvole za geološka istraživanja?

U firmi LBM kažu kako imaju podatke o istorijskog građi o geološkim istraživanjima na području BiH koja se nalazi u geološkom zavodima u Sarajevu i Zvorniku.

Kako za RSE ističe direktor kompanije Miloš Bošnjaković firma se bavi geološkim istraživanjima bazičnih metala koje, uglavnom, prate i plemeniti metali.

“Iako predstavnika bijeljinske firme trenutno nema u Petrovu, to ne znači da su geološka istraživanja zaustavljena”, tvrdi Bošnjaković, dodajući da i on očekuje reakciju Ministarstva energetike i rudarstva RS.

“Taman posla da smo odustali. Zašto bi odustali? Čekamo da se nadležni oglase i kažu kakve mi to papire imamo, da li su oni ispravni i relevantni. Mogu da u vaš mikrofon kažem da su ispravni”, ističe Bošnjaković.

Ministarstvo energetike i rudarstva RS nije odgovorilo na upit RSE da li su prije izdavanja dozvole kontaktirali građane, te šta misle o njihovom i protivljenju lokalne vlasti da se u ovoj opštini vrše geološka istraživanja.

Inače, RSE je u posjedu rješenja za izvođenje detaljnih geoloških istraživanja olova, cinka, nikla, bakra i prateće asocijacije metala, koje je firmi “Medeni brijeg” iz Bijeljine sredinom aprila 2021. izdalo Ministarstvo energetike i rudarstva RS.

U dokumentu se navodi da predviđena istraživanja moraju biti završena do 16. aprila 2023. godine i da je nosilac istraživanja morao da plati naknadu od oko 9600 maraka (oko 4800 eura).

U cijeli slučaj se umiješala i crkva

Geološkim istraživanjima ruda na planini Ozren se protivi i Srpska pravoslavna crkva (SPC).

Ova vjerska zajednica je inicirala formiranje udruženja za zaštitu životne sredine “Ozrenski soko”, kako bi, kako navode, spriječili eventualnu prodaju zemljišta firmi “Medeni brijeg”.

„Iskreno se nadamo da se neće pojaviti niko od tih pojedinaca koji bi prodali svoje zemljište. Aktiviramo naše ljude iz dijaspore da ga oformimo, da to sve bude legitimno i legalno, da imamo svoj pečat i žiro-račun, da ćemo dobijati namjenska sredstva za to. Ako do toga dođe, da će to moći da se kupi, da se prepiše i prevede na crkvu, a šta će dalje s tim crkva da radi, to ćemo svi zajedno u dogovoru da rješavamo“, kaže za RSE sveštenik Davor Petković.

I dok građani podržavaju aktivnosti crkve, direktor bijeljinske firme kaže da se ne želi miješati u njihov rad.

“Iako je njihova reakcija takva kakva je, ja neću komentarisati niti imam pravo. Jako poštujem Srpsku pravoslavnu crkvu”, ističe Bošnjaković.

Dodaje i kako mu nije poznato da je SPC pokrenula osnivanje udruženja koje bi se bavilo i otkupom zemljišta u Petrovu.

“Nemamo namjeru otkupljivati zemlju. Što će nam zemlja kad ne znamo šta je ispod zemlje. Ovdje je problem što neko namjerno kreira priču o kopanju, litijumu, rudniku, a mi niti tražimo litijum, niti otvaramo rudnik, niti šta kopamo. Bavimo se detaljnim geološkim istraživanjima da bi građanima i sebi, kao investitoru, pokazali šta ima ispod zemlje na području opštine Petrovo i da li išta ima. Lokalna zajednica ima stoprocentnu vlast da li će otvoriti rudnik ili ne”, navodi Bošnjaković.

Šta je do sad urađeno u geološkim ispitivanjima?

Radnici firme “Medeni brijeg” u proteklih nekoliko mjesecu u Petrovu su nasipali šumske puteve koji vode do njihovih istražnih bušotina.

U tom dijelu Sočkovca živi Drago Blagojević, koji kaže kako nije znao šta se radi u okolini njegovog imanja.

“Bogami jedno 10 dana su dovlačili materijal, ako nije i više. To su dva kamiona dovlačila”, kaže Blagojević.

Istraživanjima u blizini kuće se protivi i mještanin Zoran Vasić.

“Prije nekih mjesec i po dana došli su i htjeli su da prave neku bušotinu kod kuće. Nisam pristao na to iz jednog razloga, pošto nisam znao šta se tu radi. Kad sam rekao da ne pristajem na bušenje u svom dvorištu otišli su i više se nisu pojavljivali”, kaže Vasić.

Jedna od bušotina nalazi se na privatnom zemljištu porodice Tešić iz Sočkovca.

“Nudili su 1000 maraka (oko 500 eura, op.a). 500 za put i 500 za bušotinu. Nismo još uzeli pare. Vidjećemo šta će biti. Čuo sam se sa geolozima i oni pričaju da čekaju proljeće. Meni sad da je da se to vrati, skloni, zatrpa, prekine. Možda odštetu neku da dobijemo što su ušli u posjed. Isječeno je od 15-20 metara drva”, priča Željko Tešić.

Njegov brat Veljko kaže kako im je novac ponuđen nakon ulaska u njihov posjed.

“To štete što su napravili to ne može pokriti. Nije fer nikako. Sad kad bi došli dao bih ja njima 1000 maraka da ne dolaze”, dodaje Veljko Tešić.

No, direktor firme Miloš Bošnjaković tvrdi da se istraživanja ne vrše na zemljištu protivno volji vlasnika.

“Nećemo mi ući ni u čiju zemlju, ni u čije dvorište bez dozvole. Ne znam te cifre. To naša pravna služba radi. Svim ljudima u čiju zemlju smo ušli platili smo nešto, da li je to 500, 300 ili 1300 maraka, ne znam stvarno, ali to je opet stvar pogađanja. Imali smo primjera da nam vlasnici nisu tražili ništa i da su nam rekli da znaju šta su geološka istraživanja”, dodaje on.

Geološka istraživanja planirana i u Mrkonjić Gradu, Čajniču i Šipovu

Lykos Balkan Metals d.o.o. Bijeljina je berzanska kompanija iz BiH u vlasništvu australijske kompanije Lykos Metals Limited, listirane na Australijskoj berzi vrijednosnih papira.

Projekti na kojima firma trenutno radi i za koje posjeduje istraživačke licence locirani su u opštinama Petrovo, Mrkonjić Grad (uključujući dijelom Jezero i Šipovo), te u opštini Čajniče.

Lykos Balkan Metals d.o.o. vlasnik je firmi Medeni Brijeg, “SNK Metali” i “Braha resources” koje su nosioci istražnih licenci za projekte Sinjakovo, Sočkovac i Čajniče, navodi se na zvaničnoj web stranici kompanije.

(RSE)