Za pokretanje biznisa u BiH ide sporije od zemalja u regionu

Za pokretanja biznisa i osnivanje preduzeća u BiH, potrebno je mnogo više vremena i procedura u odnosu na zemlje regiona. Pored toga, i novčana sredstva koja treba izdvojiti su nekoliko puta veća u odnosu na region. To je pokazao izvještaj “Analiza barijera razvoja preduzetništva u BiH”, objavljen u okviru projekta Boljom upravom do bržeg ekonomskog rasta, koji podržava vlada Norveške, a sprovodi Razvojni program UNDP.

Istražili smo zašto je to tako?

Novac, dokumentacija i vrijeme. Tri stvari koje su preduslov za pokretanje biznisa u BIH. Iako za neke zvuči jednostavno, u praksi je mnogo drugačije. 

Da bi ste uopšte otvorili firmu u BIH, potrebno je oko 2.300 KM. U odnosu na zemlje regiona, to su ogromna sredstva. Za isti postupak, u Srbiji je potrebno izdvojiti 11 puta manje novca, tačnije 200 KM. U Crnoj Gori još manje, 180 maraka. 

Slična stvar je i kada su u pitanju procedure za osnivanje firme. U BiH ih ima ukupno 11, u Crnoj Gori 8, a u Srbiji 7. U Sloveniji, za ovaj posao neophodno je ispuniti svega 3 procedure.

Zbog čega je tako teško otvoriti svoju firmu?

„Kada pokrećete bilo kakav posao, ulazite u veliku zonu rizika. I ako još imate probleme sa administracijom kod same registracije, onda se vrlo lako prepadnete i odustanete.“, kaže ekonomista Zoran Pavlović.

A da bi se stekli svi uslovi za osnivanje firme, u BIH se čeka i do dva mjeseca. I po tom pitanju smo daleko od regiona, pa i EU. U Srbiji npr. čeka sedam dana, u Sloveniji osam dana.

„Ako želite u ovaj region da ulažete, a ne znate u koju zemlju, otvorite izvještaj, pa naravno da nećete u BIH, koja je na 184 mjestu po toj brzini procedura registracije. Poseban problem je, to želim naglasiti, što ipak u BiH postoje određene lokalne sredine gdje se firme mogu ubrzano registrovati, čak za nekoliko dana. Ubrzane su i uvezane te procedure. Međutim, to strani investitori ne znaju.“, ističe ekonomista Faruk Hadžić.

U istraživanju koje je obavio UNDP u BiH, navodi se da postoji problem i u zakonskim procedurama, koje se odnose na registraciju firmi. Iz UNDP-a uputili su i preporuke za ubrzavanje procedura.

„Neophodne su mjere koje bi rasteretile postojeću administraciju, da bi se, na primjer, stvorila mogućnost onlajn registracije poslovanja, što bi skratilo i vrijeme i papirologiju za osnivanje. Na prvom mjestu potrebno je i uvezivanje institucija u centralni registar, kao i digitalizacija arhivske građe. Osim toga BiH nedostaje kreiranje kulture izdvajanja za preduzetništvo, kao i korekcija zakona o doprinosima.“, navodi se, između ostalog, u preporukama UNDP-a BIH.

Republika Srpska u odnosu na FBiH ipak ima jednostavnije procedure za osnivanje firmi. Jedini problem, ističu, jeste čekanje za dobijanje registarskog broja od UIO BIH, koje zbog provjera može trajati i više od 30 dana.

„U Republici Srpskoj se osnuje preduzeće za 1 KM. Taj proces traje 3-4 dana. Za razliku od FBiH gdje je mnogo veći cenzus za osnivanje privrednog društva i mnogo više se čeka.“, pojašnjava predsjednik Područne privredne komore Banjaluka Goran Račić.

Stručnjaci kao primjer lakšeg postupka osnivanja firmi i pružanja šansi svima, navode Tajland. U ovoj državi se uopšte ne naplaćuje porez biznisima koji su registrovani kao porodični, jer sve troškove koje bi oni imali prilikom registracije, država već naplaćuje od najvećih kompanija.

(BN)