Zašto Srpskoj ne odgovara registar fizičkih lica?

Registar računa fizičkih lica, zbog kojeg je propao posljednji aranžman BiH sa MMF-om, osim predstavnika vlasti u BiH, podijelio je i stručnjake iz ove oblasti.

Republika Srpska 09.03.2021 | 16:31

Dok jedni smatraju da bi registar računa na nivou BiH značio veću sigurnost u sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, drugi navode da se sve to može i ukoliko bi registri ostali na nivou eniteta.

Izmjenama Zakona o unutrašnjem platnom prometu iz 2019.godine, uspostavljen je registar fizičkih lica u Republici Srpskoj, a slično rješenje predviđa i zakonodavni okvir u Federaciji BiH.

I dok u Srpskoj i dalje tvrde da bi formiranje jedinstvenog registra na nivou BiH bio prenos nadležnosti, u Centralnoj banci BiH navode da oni već vode registar računa poslovnih subjekata te da bi nadogradnjom već postojećeg registra bila obuhvaćena i evidencija o računima fizičkih lica.

"Ta evidencija obuhvatala bi podatke o fizičkom licu i bankama u kojima to fizičko lice ima otvoren račun. Na taj način zaokružio bi se davno započeti proces uspostave jedinstvenog registra za fizička lica i poslovne subjekte i time značajno olakšao rad svim učesnicima u finansijskom sektoru", saopšteno je iz Centralne banke BiH.

U centralnoj banci tvrde da ne osporavaju postojanje ovakvih registara na nivou entiteta ali da entitetski zakon ne može ograničiti niti umanjiti ovlaštenja koja po Zakonu o Centralnoj banci ima ova institucija. Naveli su i nekoliko stavki koje bi pozitivno uticale ukoliko bi se uveo jedinstveni registar.

"Registar predstavlja značajan mehanizam za suzbijanje finansiranja terorizma i pranje novca. Olakšava identifikovanje računa dužnika u poreskom i izvršnom postupku. Osiguravao bi proces naplate potraživanja. Za stanovništvo bi registar bio kraći put do ostvarivanja prava u sudskim postupcima kao npr.brakorazvodne parnice, naplata alimentacije, izvršni i ostavinski postupci", kaže se u saopštenju Centralne banke BiH.

S druge stane, u Ministarstvu finansija su nam u kratkom telefonskom razgovoru rekli da su pregovori sa MMF-om za sada stopirani i da ne mogu komentarisati registar. Međutim, ranije su medijima naveli da su potpuno nerazumni i nejasni upornost i energija koju monetarna vlast BiH troši u pokušaju uspostavljanja registra. 

"u nadležnost i ovlašćenje Centralna banka BiH ne može sama sebi da dodijeli. Centralna banka vodi račune banaka otvorenih kod njih i uključenih u platni sistem kojeg je ona uspostavila, ali ne može da uspostavi i vodi registar računa fizičkih lica otvorenih kod banaka, jer ti podaci čine poslovnu tajnu banke, kojom se može raspolagati samo na zakonom uređen način", saopšteno je iz Ministarstva finansija.

Ekonomisti kažu da formiranje registra računa fizičkih lica ne bi trebalo politizovati. Dodatni problem je to što postoji bojazan pojedinaca da će se utvrditi lično bogatstvo koje je neko od njih stekao bez opravdanog osnova. 

 „Mi smo u problemu po mnogo osnova vraćanja kredita, međusobni odnosi između entiteta i nemogućnost centralne banke da ima uvid i u privatne račune građana tako da je taj zahtjev mmfa opravdan to nikome ne smeta ko god je pošten i normalno radi taj se za kontrolu svojih sredstava ne treba brinuti“, kaže Zoran Pavlović,ekonomista.

Međunarodni monetarni fond zahtijevao je od vlasti BiH da uspostave jedinstven registar računa fizičkih lica pri Centralnoj banci BiH što su predstavnici RS ocijenili kao prenos nadležnosti i zbog čega je obustavljen aranžman sa ovom finansijskom institucijom.

BN TV