Navaljni najavio da planira povratak u Rusiju

Ruski opozicioni lider Aleksej Navaljni, najglasniji kritičar ruskog predsjednika Vladimira Putina, koji je misteriozno otrovan, najavio je da planira povratak u Rusiju iz Njemačke nakon oporavka od izlaganja smrtonosnom nervnom agensu novičoku.

Svijet 20.09.2020 | 18:11

Navaljni, međutim, time preuzima ogroman rizik, kažu tri zvaničnika obavještajnih službi NATO koji su fokusirani na ruske obavještajne operacije.

Sva trojica kažu da bi Navaljni mogao da se predomisli, ili da ga zapadne obavještajne službe uvjere da je rizik od povratka u zemlju, u kojoj predsjednik očigledno želi da ga ubije, previsok. Ali takođe su zaključili da je za sada Navaljni pod utiskom da će propali pokušaj trovanja otežati Putinu potencijalne nove napade.

– Nema drugog objašnjenja osim što je riječ o pokušaju ubistva naređenom na najvišim nivoima ruske vlade. Postoji neko neslaganje oko toga da li je moguće da Putin nije direktno naredio napad, već da je to prije bila inicijativa njegovih poslušnika. Ali prisustvo novičoka, koji se pravi u strogo kontrolisanoj vojnoj laboratoriji, ubjeđuje me da je u Putinovu umješanost. U nekim krugovima NATO postoji zabrinutost oko toga šta bi moglo da znači ako su ruski zvaničnici odlučili da koriste nervni agens na svom najistaknutijem disidentu bez zvaničnog odobrenja Putina. To je moguće, ali po mom mišljenju to je malo vjerovatno – rekao je jedan kontraobavještajni zvaničnik iz baltičke države.

Pravni tim Navaljnog objavio je da je njemačka laboratorija zaključila da se otrov nalazio u flaši vode nađenoj u hotelskoj sobi u kojoj je opozicionar odsjeo u Sibiru.

Njemačka vlada je zvanično izdala zahtjeve za informacije o incidentu, a već se obnavlja rasprava o tome da li je rusko-njemački projekat Sjeverni tok 2 primjeren u svjetlu Putinove očigledne istorije ubistva ili pokušaja ubistva protivnika.

Rusija je već nagovijestila da su njemački govori o snažnim ekonomskim sankcijama ili čak otkazivanju projekta Sjeverni tok 2 naštetili njenoj moći da pozajmljuje novac na međunarodnim tržištima. Ali da li će ovaj pritisak biti dovoljan da održi Navaljnog u životu ako se vrati u Rusiju nakon oporavka?

– Кratkoročno možda, ali dugoročno apsolutno ne. Putin je bezobziran i nikako glup i brzoplet. Ako se Navaljni vrati u Rusiju, suočiće se sa uznemiravanjem i mogućim hapšenjem. Ovako Putin prijeti domaćim protivnicima – nebrojenim nizom tužbi, poreskih istraga, hapšenja zbog smiješnih optužbi. Ovo će držati Navaljnog zauzetog godinama, ali na kraju će Putin vjerovatno odlučiti da će, kako se Sjeverni tok 2 privede kraju, Zapad reagovati na način koji mu ne može naštetiti. Tada će Navaljni ponovo biti u opasnosti – rekao je za “Biznis Insajder” centralni evropski obavještajni zvaničnik koji se često bavi ruskim obavještajnim službama.

Baltički zvaničnik se slaže da novi pokušaj napada na Navaljnog vjerovatno ne bi uslijedio odmah. Ali, ako Putin zaključi da pokušaj trovanja i uznemiravanje nisu odvratili Navaljnog od istraživanja korupcijskih afera Putinovog užeg kruga, onda reakciju Zapada ne bi smatrao glavnim faktorom.

– Ono što je Putin naučio o Zapadu u posljednjih 20 godina jeste da je zabrinutost Zapada zbog ljudskih prava i slobode na posljednjem mjestu kod moćnih ljudi koji zarađuju od Rusije. To mu je postalo jasno jer svi napadi izvršeni na njegove protivnike u prošlosti nisu izazvali veće posljedice osim diplomatskih koškanja. Poslao je atentatore da prskaju novičok po Salzburiju, a Britanci nisu čak ni protjerali ambasadora. Šta će ga onda spriječiti da ubije nekog Rusa na tlu Rusije? – rekao je baltički zvaničnik.

Zvaničnik vojne obavještajne službe sa sjedištem u NATO van Brisela, koji je zatražio da njihova matična država ne bude imenovana, rekao je da, iako će Nijemci vjerovatno pritiskati Putina više od Velike Britanije, na kraju će on vjerovatno zaključiti da Zapad neće učiniti mnogo da mu se suprotstavi.

Kako je trovanje okrenulo Merkelovu protiv Putina

Ono što zapadni zvaničnici opisuju kao pokušaj ubistva vodećeg kritičara Кremlja pokrenulo je novi razdor u odnosima Rusije sa Evropom, a prije svega sa njemačkom kancelarkom Angelom Merkel, čije je strpljenje Putin već testirao. Njena vlada je već tražila prikladne odgovore na sajber napad na Bundestag 2015. godine i ubistvo Čečena u Berlinu prošle godine – oba incidenta orkestrirana od strane ruskih državnih aktera.

Ciljanje glavnog kritičara bilo bi poražavajuće za ionako nisku Putinovu reputaciju na Zapadu, rekao je evropski diplomata za “Blumberg”.

Kremlj kaže da nije našao nijedan dokaz da je Navaljni otrovan i odbio je pozive Merkelove da otvori krivičnu istragu. Ruski zvaničnici iznijeli su mnoštvo oprečnih izvještaja o tome šta se moglo dogoditi, počevši od tvrdnji da je Navaljni bio samo bolestan do sugestija da je otrovan nakon što je odveden u Njamačku u medicinski izazvanoj komi dva dana nakon napada.

Zapadni zvaničnici odbacuju te tvrdnje. Evropska unija i drugi vagaju odgovor koji bi mogao da se kreće od protjerivanja ruskih diplomata do bolnijih ekonomskih sankcija. Merkelova je sugerisala da bi mogla čak i da preduzme mjere protiv gasovoda Sjeverni tok 2, vrijednom 9,5 milijardi evra i namijenjenom za transport ruskog gasa do Njemačke, piše Blic.

Za Merkelovu, samoopisanog rusofila koji je odrastao u Istočnoj Njemačkoj, ispražnjen je dubok izvor strpljenja, piše “Blumberg”. Njena poruka Kremlju bila je, kao po običaju, jasna i otvorena.

– Jasno je da je Aleksej Navaljni žrtva zločina. Namjera im je bila da ga ućutkaju – rekla je Merkelova.

(Blic)