Stara Bijeljina: Ulica hotelijera, trgovaca, slikara...

Prvi hotel u Bijeljini, Hotel “Nacional”, nalazio se u današnjoj Ulici Vojvode Stepe Stepanovića. Ta zgrada i danas postoji, ali je prilično ruinirana. Nije samo po tome ova ulica čuvena, u njoj se nalazila i prva Policijska stanica u Bijeljini, Katolička crkva iz 1887. godine , kao i prva srednja škola u Bijeljini, Trgovačka škola, u periodu između dva rata Djevojačka škola. Otkrivamo neke od tajni ove stare bijeljinske ulice...

Republika Srpska 24.07.2020 | 14:39

Za vrijeme turske vladavine u Bijeljini, Ulica Vojvode Stepe Stepanovića, kao i drugi dijelovi grada pripadali su tzv. Mahalama. Kada je Austro-Ugarska preuzela vlast, ulica je dobila ime “Černi”, a nakon toga zvala se “Vilsonova”, po američkom predsjedniku.

“Onda je bila Ulica Ante Banasovića, po jednom komunističkom poslaniku za vrijeme komunističke Jugoslavije. Od 1992. godine je Ulica Vojvode Stepe, čuvenog srpskog vojvode iz Prvog svjetskog rata, pobjednika na Ceru”, pojašnjava Zoran Midanović, kustos u Muzeju Semberije.

Jedna je od kraćih ulica u Bijeljini, ali bogatog istorijata. Na njenom početku je, između dva svjetska rata izgrađena Policijska stanica, i bila je u toj funkciji do 1988. godine, tačnije izgradnje nove zgrade Policijske uprave.

“Posle nje je jedna od najreprezentativnijih zgrada u ovoj ulici, prva srednja škola u Bijeljini, Trgovačka škola. To je današnja Osnovna škola “Vuk Karadžić”. Prvobitno je ta škola bila u zgradi do Muzeja, a kada je 1900. izgrađena ova lijepa građevina u neoklasičnom stilu, tu i preseljena. Nju je pohađao i Rodoljub Čolaković, poznati revolucionar iz Bijeljine, kasnije je u Sarajevu studirao Trgovačku akademiju”, dodaje kustos u Muzeju Semberije.

Između dva svjetska rata bila je funkciji Djevojačke škole, gdje su se učile tzv. ženske discipline poput heklanja, vezenja ili krojenja. Nakon Drugog svjetskog rata je osnovna škola, prvo “Mirko Filipović”, danas “Vuk Karadžić”. Bogata ornamentika i dekoracije su nažalost skinuti, vjerovatno radi lakšeg krečenja. Preko puta nje je Katolička crkva.

“Po prvom popisu iz doba Austro-Ugarske iz 1899. godine, u Bijeljini je živio jedan katolik, kafedžija. Dolaskom Austrougarske, katoličanstvo se širi. Kad je broj katolika, i to uglavnom Mađara, prešao 1000, 1887. godine je napravljena prva crkva”, kaže Midanović.

Taj privremeni objekat je 1904. zamijenjen sadašnjom zgradom. Preko puta nje se nalazila jedna od najljepših privatnih kuća u Bijeljini, profesora u Gimnaziji Hajnriha Burmana. Nažalost, srušena. Ona koja na sreću još postoji je kuća prvog bijeljinskog akademskog slikara, Milenka Atanackovića.

“On je rođen u Šidu 1875. godine, dugo godina je radio u Gimnaziji. Zanimljivo, on je radio scenografiju za prvu predstavu Pozorišta `Scena` 1935. upravo ovdje u blizini, u objektu `Sokolskog doma`, koji se trenutno, hvala Bogu konačno renovira”, navodi Zoran Midanović.

Na nju je naslonjena zgrada bivšeg hotela, prvog u Bijeljini.

“Prvo se zvao `Krovn princ Rudolf`, napravljen vjerovatno 1881. godine. Tačno preko puta ulaza u kasarnu. Onda 1990. godine, jedan od Devalda, a Devaldi su čuvena njemačka porodica, iz Novog Sela, koji su imali i Ciglane u staroj Bijeljini, napravio je Hotel `Nacional`. Poslije su to kupili Đukanovići, čuvena bijeljinska porodica autoprevoznika. Između dva rata hotel je nosio ime `Srbija`. Sada objekat služi kao `zgrada solidarnosti`, gdje su siromašne porodice dobijale stanove za vrijeme socijalističke Jugoslavije. Još je, što bi se reklo `u životu`, ali izuzetno ruiniran, ne bi niko rekao da je to bio jedan od boljih hotela u Bijeljini". 

Ulaz iz ulice vodi i do kasarne koja takođe nosi ime “Vojvode Stepe Stepanovića”. Između dva rata, podaci kažu, čuveni srpski vojskovođa je boravio u inspekciji u Bosni.

“I poslije tri dana se vratio u Beograd, a kada su ga pitali za komentar i utiske rekao je - `Nikad Srbija od njih nikakve koristi neće imati`. Za tri dana je shvatio s kim ima posla, i apsolutno je bio u pravu. To je bio onaj pametni srpski seljak, rođen u Kumodražu, na Avali”, zaključuje Midanović.

Sam kraj ulice bio je u vlasništvu jedne od najbogatijih bijeljinskih porodica, prvih autoprevoznika Đukanovića. Ulica je nekada imala i drvored i trotoar, bila popločana čvstom šljunkovitom podlogom, a ono što je najviše obilježilo je prvi hotel u Bijeljini, Hotel “Nacional”...

BN TV