Alarm: Sve lošija demografska slika

Zbog negativnog prirodnog priraštaja i migracija, Republika Srpska godišnje gubi desetine hiljada ljudi, a politika i intelektualna zajednica, iako svjesni problema u kojem se nalazimo, nisu spremni da se s njim uhvate u koštac i u doglednoj budućnosti makar malo smanje razmjere demografske katastrofe, koja dostiže vrhunac, a čije posljedice ćemo "skupo platiti".

Republika Srpska 24.07.2018 | 07:58 Ovo je u suštini stav demografa, ekonomista i sociologa, koji naglašavaju da je trebalo djelovati "još juče", te da je Republici Srpskoj neophodan opšti društveni konsenzus po ovom pitanju.

Godišnje po osnovu prirodnog priraštaja ostanemo bez najmanje 5.000 ljudi, a preciznih podataka o odlascima nema i određene procjene, mada nezvanične, govore da će 2030. godine na prostorima Srpske živjeti najviše 800.000 ljudi, što je, recimo, 370.000 manje u odnosu na popis iz 2013. godine, koji je pokazao da u RS ima milion i 170.000 ljudi.

"To pitanje ne dobija pažnju koju zaslužuje. Stvari koje treba da se planiraju i rade za budućnost, ovdje se po pravilu ostavljaju sa strane. Mi već kasnimo s planiranjem i bojim se da će posljedice biti veoma teške. Manje stanovništva znači manje radne snage, a manje radne snage znači da nema razvoja privrede, bez koje opet nema finansiranja penzija", rekao je Predrag Duduković iz Udruženja ekonomista SWOT.

On je dodao da je država pokretač svega i da se bez politike i države ne može ništa uraditi na tom planu.

Kada je u pitanju država, stručnjaci ističu da se Republika Srpska mora suočiti s problemom kojeg su svi svjesni, jer su, kako kažu, "cifre neumoljive", te uz struku, politiku i opšti konsenzus pokušati, ako ništa, zadržati sadašnji nivo rađanja.

"Najbitnije je održati ovakvo stanje kada je u pitanju rađanje. Političari generalno nemaju dovoljno sluha za ove probleme, bilo da se radi o vlasti ili opoziciji. Mjere populacione politike se rade na dugoročnom nivou i mi moramo da se suočimo s tim", rekao je Aleksandar Majić, demograf, dodajući da je pogrešno da se forsira rađanje trećeg i četvrtog djeteta jer mi imamo deficit prvorođenih, i da to treba da bude prioritet.

U najskorijoj budućnosti opštine kao što su Rudo, Novo Goražde, Kalinovik, Istočni Mostar, Berkovići, Han Pijesak, Trnovo, Srebrenica, Pelagićevo itd. mogle bi nestati s obzirom na to da će samo po osnovu prirodnog priraštaja RS u narednih deset godina ostati bez najmanje 60.000 stanovnika, a ako se tome dodaju i migracije i odlazak, možda i optimistično djeluje da će nas već 2028. godine biti 100.000 manje.

"Političari su kod nas, bez obzira na to da li su vlast ili opozicija, ljudi sa zatvorenim načinom gledanja i potpuno skučeni. Demografija i odlasci nije ono što birači žele da čuju i zato se ne bave time. Ovakvim konceptom pogleda na razvoj se ne može popraviti ništa i neophodna nam je generacija dosta mlađa da rješava ta pitanja i ona koja ima druge poglede i na život i na rad", rekao je za "Nezavisne" Ivan Šijaković, sociolog.

Probleme s prirodnim priraštajem imaju gotovo sve zemlje Evrope, regiona pogotovo, ali za razliku od Republike Srpske, većina ih je ozbiljno počela raditi na tom pitanju.

Hrvatska čak ima i Ministarstvo za demografiju, porodicu, mlade i socijalnu politiku, a Srbija je u ovoj godini, recimo, za populacionu politiku izdvojila pet puta više novca nego godinu ranije.

U Republici Srpskoj Savjet za demografsku politiku, koji je formiran prije nekoliko godina, i ne radi.

Prvi saziv Savjet za demografsku politiku formiran je 2004, drugi 2008. godine, a treći 2012. godine, dok je četvrti saziv formiran tek 2017. godine jer Ministarstvo porodice, omladine i sporta RS dugo nije moglo dobiti saglasnost svih osoba za učešće u radu Savjeta. Nakon što je Vlada RS u maju prošle godine imenovala taj četvrti saziv, javnost još nije upoznata da li je održana ijedna njegova sjednica.

Godina    Rođeni       Umrli     Prirodni priraštaj

2011.       9.561          13.658         4.097

2012.       9.978          13.796         3.818

2013.       9.510           13.978        4.468

2014.       9.335          14.409         5.074

2015.       9.357          15.059         5.702

2016.       9.452          13.970         4.518

2017.       9.339          14.663         5.324

Upisani prvačići

2015/16 - 10.517

2016/17 - 10.206

2017/18 -   9.676

2018/19 -   9.600

Izvor: NN