“UNIS“ iz Dervente uništio Izvozno - kreditnu agenciju

Carinski kriminal u BiH godinama caruje. Fabrika cijevi „UNIS“ iz Dervente od 2011. do 2013. godine uvezla je oko 65.700 tona repromaterijala koji nije prošao carinske procedure, zbog čega je budžet BiH oštećen za više od 15 miliona konvertibilnih maraka. U međuvremenu, „UNIS“ je za izvoz robe dobio i garancije Izvozno-kreditne agencije BiH u iznosu od čak 80 miliona evra, koji je premašio osnivački kapital agencije. Kada je „UNIS“ 2013. godine zapao u krizu i ova agencija od tada jedva opstaje. Ko je za to odgovoran – istražuje posebna komisija Parlamentarne skupštine BiH.

Bosna i Hercegovina 21.12.2016 | 16:00 Tim Grupe za kontrolu Regionalnog centra Banjaluka u avgustu prošle godine izvršio je naknadnu kontrolu jedne od organizacionih jedinica Uprave za indirektno oporezivanje BiH. Riječ je o carinskom obvezniku - Fabrici cijevi „UNIS“ iz Dervente, čije je poslovanje za period od 2010. do 2015. godine prvobitno bilo predmet kontrole Sektora za provođenje propisa, a sve s ciljem utvrđivanja stvarnog činjeničnog stanja.

Prilikom naknadne kontrole, u sjedištu „UNIS-a“ kontrolni tim izvršio je uvid u evidenciju koja je vođena u preduzeću, a koja se odnosi na postupak obrade robe radi izvoza, za šta je ovo preduzeće dobilo 50 odobrenja od Grupe za carinske postupke. U svim izdatim odobrenjima navedeno je da je prijavna ispostava carina Šamac, a da je otpusna nadzorna ispostava u Brodu.

Iako je tako propisano, Grupa za carinske poslove Regionalnog centra Banjaluka različito je navodila ispostavu kojoj je trebalo da se podnosi garancija ovlašćene banke radi obezbjeđenja naplate indirektnih poreza. Kako se navodi u zapisniku o naknadnoj kontroli, Carinska ispostava Brod tvrdi da joj nije dostavljena nijedna garancija, zbog čega nije mogla da vodi evidenciju o tome.

„Shodno zakonskim propisima, Carinska ispostava Šamac kao prijavna ispostava trebalo je da vodi evidenciju zaduženja i razduženja garancije uvezenog repromaterijala, a potom je bila obavezna da nadzornom i izlaznom carinskom uredu Brod dostavlja kopije carinskih prijava o ulasku robe u unutrašnju obradu, što nije učinjeno“, istaknuto je u zapisniku o naknadnoj kontroli.

U zapisniku se dalje navodi da je Carinska ispostava Brod na zahtjev Fabrike cijevi „UNIS“ iz Dervente više puta odobravala produženje rokova za razduženje carinskog postupka obrade uvezenog materijala. U zahtjevima za produženje roka navedena je svjetska kriza u metalskoj industriji, zbog čega izvoznik nije razdužio toplo valjane trake.

„Suprotno zakonu, Carinska ispostava Brod odobravala je produženje roka zaduženja, iako nije imala potpune podatke o količini uvezene robe koja je preostala za razduživanje, niti je imala podatke o bankarskoj garanciji, koja pokriva carinski dug do perioda razduženja odobrenja“, ustanovljeno je tokom kontrole.

Za plaćanja carinskog duga, Fabrika cijevi “UNIS” obezbjedila je garancije Nove banke a.d. Banjaluka radi osiguranja naplate indirektnih poreza. Te garancije, kao što se vidi u ovom dokumentu, više puta su produžavane, ali je na kraju izvršena naplata carinskog duga.

Osim tih, “UNIS” je obezbjedio i garancije “Bobar” banke a.d. Bijeljina, koje su od 2010. do 2012. godine, takođe, više puta produžavane. Kako se navodi u zapisniku o naknadnoj kontroli, svim garancijama “Bobar banke" istekao je period važenja.

“Tokom kontrole nije se moglo doći do podataka na osnovu kojih bi mogli da se utvrde razlozi zbog kojih Carinska ispostava Šamac nije blagovremeno zatražila produženje roka niti je pokrenula postupak protesta po isteku roka važenja garancija “Bobar banke". Carinska ispostava Šamac dostavila je informaciju da su evidencije o prijemu bankarskih garancija uništene u poplavi”, navodi kontrolni tim UIO BiH.

Međutim, uvidom u evidenciju firme utvrđeno je da postoji određena količina robe iz 2011. i 2012. godine koja je prijavljena za uvoz, a nije razdužena. Naime, utvrđeno je da na zalihama nema toplo valjane trake koja je bila predmet uvoza, a u firmi „UNIS“ su potvrdili da je cjelokupna nerazdužena količina trake prebačena u proizvodnju i da je puštena u slobodan promet bez obavljene carinske procedure.

Zato je kontrolni tim napravio tabelu u kojoj je prikazao količine nerazdužene robe za koju nisu plaćene dažbine prilikom uvoza.

„Iz raspoložive evidencije je utvrđeno da ukupno 65.714 tona toplo valjane trake stavljene u postupak unutrašnje obrade nije zaduženo kroz nijedno carinski odobreno postupanje ili upotrebu, iako je rok za razduženje istekao. Ukupni indirektni porezi koji nisu obračunati niti naplaćeni za nerazduženu količinu uvezene robe iznose oko 14.796.000 KM, a iznos obračunate kompenzacione kamate je oko 553.000 KM“, naglašeno je u kontrolnom izvještaju.

Dalje je utvrđeno da je “UNIS” u 2012. i 2013. godini prilikom uvoza repromaterijala, kao garanciju za plaćanje carinskog duga prilagao garancije špeditera “MERIDIAN” a.d. Banjaluka, čiji je osnov nastao u Carinskoj ispostavi Šamac. I te garancije su produžavane, a u tabelarnom prikazu se vide sve aktivne bankarske garancije, koje od 2012. godine, pa ni do danas nisu razdužene.

Rukovodioci „UNIS-a“, koji su prisustvovali kontroli, saopštili su da se proces proizvodnje u preduzeću ne odvija više od godinu i po dana i da nisu u mogućnosti da predoče dokumentaciju, koja je vođena u proizvodnim pogonima.

Sa ili bez te dokumentacije, utvrđeno je da je firma „UNIS“ godinama radila protivzakonito, a sve u sprezi sa Upravom za indirektno oporezivanje BiH, čiji su rukovodioci direktno bili upoznati sa tim kriminalom, a ništa nisu preduzeli.

I pored tog kriminala, Fabrika cijevi „UNIS“ iz Dervente dobila je i finansijsku podršku Izvozno-kreditne agencije BiH koja je, podsjećamo, formirana još 1996. godine kapitalom Svjetske banke da bi stimulisala izvoz, ali sada jedva preživljava.

Agencija je u finansijskoj dubiozi od kraja 2013. godine, a prvenstveno zbog garancija u iznosu od čak 80 miliona evra, koje je dala “UNIS-u” iz Dervente. Kada je ta firma zapala u krizu i prestala da izmiruje obaveze, svi kreditori odjednom su od agencije zatražili naplatu. Kako su garancije premašile čak i osnovni kapital agencije, ona sada jedva opstaje, jer ima veći dug od osnivačkog kapitala.

U rješavanje ovog problema uključila se i Parlamentarna skupština BiH, koja je formirala posebnu istražnu komisiju za tu agenciju.

Važno je napomenuti da je Izvozno-kreditna agencija za davanje garancija „UNIS-u“ imala preporuku Vlade Republike Srpske, u vrijeme kada je premijer bio Aleksandar Džombić.

U junu ove godine Džombić je saslušan u Tužilaštvu BiH u predmetu "Bobar banka". "Ispitivan sam zbog slučaja `Bobar banke`, a bilo je pitanja i u vezi sa firmom UNIS iz Dervente", rekao je tada Džombić.

Ekonomska struka poručuje da je ovim ozbiljno narušen kredibilitet države i da se izdavanje previsokih garancija jednoj firmi mora detaljno istražiti.



(BN televizija)