Udvostručena šteta od privrednog kriminala

Šteta nastala krivičnim djelima iz oblasti privrednog kriminala lani je gotovo udvostručena u odnosu na prethodnu godinu.

Bosna i Hercegovina 04.06.2016 | 13:50

Informacija o stanju bezbjednosti u BiH u 2015. godini koju je sačinilo Ministarstvo bezbjednosti pokazuje da su lani sve policijske agencije u BiH registrovale 1.238 krivičnih djela protiv privrede, poslovanja i bezbjednosti platnog prometa iz oblasti poreza i carina, što je za 19,96 odsto više nego u prethodnoj godini.

"Procijenjena materijalna šteta za budžete u BiH obuhvaćena izvještajima Agencije za istrage i zaštitu (SIPA) i Uprave za indirektno oporezivanje (UIO) o tim krivičnim djelima u 2015. godini iznosi 86,09 miliona KM, što je veliko povećanje u odnosu na 2014. godinu kada je šteta iznosila 43,76 miliona maraka - navedeno je u informaciji.

Među najbrojnijim krivičnim djelima iz oblasti privrednog kriminala su zloupotreba ovlašćenja u privredi, obmana pri dobijanju kredita, prevara u privrednom poslovanju, falsifikovanje ili uništavanje službene isprave, poreska utaja, pronevjera u službi, nedozvoljena trgovina, organizovani kriminal u vezi s poreskom utajom i carinskom prevarom. Sve je više počinjenih krivičnih djela iz oblasti organizovanog kriminala.

"Snimljeni tokovi novca određenih kriminalnih grupa čija je aktivnost presječena policijskim akcijama pokazuju da se novac i imovina koji su prisvojeni krivičnim djelima iz te oblasti kriminala uglavnom legalizuju kupovinom nekretnina, izgradnjom poslovnih i drugih objekata, privatizacijom preduzeća, a u pojedinim slučajevima i prebacivanjem u inostranstvo", piše u izvještaju.

Ekonomski kriminal je usko povezan sa slučajevima korupcije, a izuzetak predstavljaju poslovne mahinacije u kojima njihovi akteri koriste rupe u zakonu.

"Jedan od tih slučajeva je prelivanje kapitala kompanija koje dobit upućuju u takozvane poreske oaze, odnosno of-šor kompanije. Time profit ostvaren u BiH prikazuju u državama u kojima ne moraju plaćati porez, što predstavlja gubitak za budžet. Novac iz BiH direktno izvlače tako što inostrane firme koje apliciraju na međunarodne tendere, nakon dobijanja poslova po znatno nižim cijenama, to prepuštaju domaćim firmama, koristeći jeftinu radnu snagu i zadržavajući dobit", piše u izvještaju, uz opasku da je čest oblik malverzacija u privredi i poslovanje istih lica putem povezanih preduzeća.

Direktor Policije Republike Srpske Gojko Vasić kaže da izvještaj pokazuje da je MUP Republike Srpske lani imao najveći broj otkrivenih krivičnih djela iz ove oblasti i da je najefikasnija agencija u oblasti borbe protiv privrednog i finansijskog kriminala, dok je to u FBiH i dalje vrlo malo istraženo.

"Veliki porast nanesene materijalne štete u odnosu na prethodnu godinu rezultat je otkrivenih mahinacija u velikim sistemima kao što su Fabrika glinice Birač ili Bobar banka, a većina djela su ona sitnija. Sve to otkrivamo sami, malo tih krivičnih djela nam je prijavljeno", kaže Vasić.

Kaže da bi SIPA trebalo više da radi na krivičnim djelima iz oblasti poreskih utaja, pranja novca i finansijskih prevara na međunarodnom nivou.

"Samo u UIO ima na stotine krivičnih djela koja mogu odmah da se istražuju. Nema istraga kakvih bi trebalo da bude", zaključio je Vasić.

Prevare za povrat PDV-a
U izvještaju piše da saznanja Obavještajno-bezbjednosne agencije BiH ukazuju na to da je na području BiH veliki broj vlasnika privatnih firmi uključen u fiktivno prijavljivanje poslovanja radi izbjegavanja plaćanja PDV-a, što je naročito prisutno u građevinskom sektoru.

U predračunima bude prikazana mnogo veća vrijednost upotrijebljenog materijala od stvarne, što na kraju služi firmama za povrat PDV-a u nerealnim iznosima.

Izvor: Glas Srpske