Podrška tajkunima je uništila “Birač”

Partija demokratskog progresa očekuje od svih nadležnih institucija Republike Srpske da uzmu u razmatranje sljedeću aferu i trošenje narodnog novca zasnovanog na ozbiljnim tvrdnjama i činjenicama kojima je učinjena ogromna šteta po interes Republike Srpske. Očekujemo i da se preispita odgovornost lica koja su proizvela takvo štetno dejstvo kao rezultat protivustavnog, nezakonitog, koruptivnog, neracionalnog, neodgovornog i nepotističkog ponašanja.

Republika Srpska 09.03.2016 | 07:51

AFERA „Devedeset četiri“

„Fabrika glinice Birač“

Ko će i kada odgovarati za to što je vlast Republike Srpske godinama ignorisala činjenicu da se u zvorničkoj Fabrici glinice “Birač” dešava kriminal neslućenih razmjera?

Razlog tome je bio, ništa drugo, do činjenica da su mnogi visoki funkcioneri Republike Srpske poslednjih desetak godina bili direktno umiješani ili davali podršku organizovanom kriminalu koji se dešavao u “Biraču”, a koji je Srpsku koštao stotine miliona maraka.

Revizorski izvještaj

Još 2010. bilo je jasno da se “Birač” nalazi pred bankrotom, kada je revizorska kuće Diloit u izvještaju navela da su njegovi gubici bili 730 miliona maraka i za 110 miliona maraka veći od vrijednosti imovine Fabrike glinice! Vlast ni tada nije reagovala.

Kada je situacija zaprijetila da potpuno izmakne kontroli, vlast je pokrenula brzu akciju spasavanja “Birača”, šaljući u kompaniju policijske inspektore i poreznike, ali je jedini epilog Vladine akcije je bila odluka da se u “Biraču” pokrene stečajni postupak, što je i urađeno.

Istorija

Fabriku “Birač” je 2001. godine za 10.250.000 KM kupila litvanska UKIO grupa. Litvanci su prema kupoprodajnom ugovoru bili dužni da u naredne tri godine investiraju 56 miliona maraka.

SNSD-ova vlast za propast “Birča” optužuje bivšeg premijera Dragana Mikerevića. Međutim, kriminal se desio u narednim godinama, kada je vlast sjedila skrštenih ruku dok je Vladimir Romanov, putem sumnjivih transakcija i preko firmi povezanih sa “Biračom” iz Republike Srpske iznosio stotine miliona maraka i deponovao ih na računima u “poreskim rajevima”.

Dok je Romanov punio svoje bankovne račune na Djevičanskim ostrvima, Republika Srpska je gomilala gubitke koji su nastajali po osnovu povlastica datih “Birču”. Od privatizacije 2001. godine do početka 2013. ti gubici su narasli na 38,8 miliona KM.

Osim toga, po osnovu reprogramiranih dugova prema Vladi Republike Srpske, državnim preduzećima, bankama i ostalim privatnim subjektima “Birač” duguje više od 50 miliona maraka. IRB Republike Srpske je firmi “Energolinija” iz grupacije “Birač” 2012. dala kredit od 19,4 miliona KM, a 2009. dobili su od IRB dobili i kredit od pet miliona maraka.

“Birču” je 9 miliona KM poreskog duga reprogramirano na 15 godina, a samo u 2012. vlasti Republike Srpske su dva puta reprogramirale obaveze zvorničke fabrike od oko 5,35 miliona KM.

Alumina

Prema pisanju pojedinih medija, firma “Alumina” (povezana sa “Birčom”) je zaradila trgovinom glinice 320 miliona KM, dok u isto vrijeme na ime poreza ovo preduzeće Poreskoj upravi Republike Srpske duguje 1.172.388 KM. “Alumina” je od “Birča” kupovala glinicu po niskim cijenama, a potom je, po enormno visokim berzanskim cijenama, prodavala u inostranstvo i tako zarađivala ogroman profit.

Ranije je te poslove za “Ukio grupu” radila firma “Balkal”, koja je samo u 2005. godini zaradila 102 miliona KM. Samo preko “Balkala”, koji je otišao u stečaj, Litvanci su ostali dužni Poreskoj upravi Republike Srpske 11,7 miliona maraka. Ostale povezane firme sa “Birčem” čije poslovanje se istražuje su i “Birač Evrope” iz Kaunasa u Litvaniji, “Birač Energo”, “Alusil” i “Energolinija” iz Zvornika i “Mehanika” iz Karakaja.

Balkan Investment Banka kao podrška

Litvanci su u vrijeme dolaska u Republici Srpskoj osnovali Balkan investment banku (BIB), preko koje su išli svi finansijski transferi ovih firmi, ali i brojnih drugih po cijelom svijetu. Ta banka je osnovana kao podrška poslovanju „Birču“ i bila je produžena ruka glavnog vlasnika sve imovine Ukio grupe Vladimira Romanova i njegove UBIG korporacije („Ukio Banka Investiciona Grupa“).

BIB je osnovana neophodnim kapitalom propisanim zakonom, ali je sav kapital odmah po osnivanju iznesen u vidu kredita nerezidentnim pravnim licima sa centralama u inostranstvu, bez ikakvog suštinskog obezbjeđenja za banku.

Tako je u vrijeme vladavine Dodikove vlade izneseno oko 60 miliona KM (samo krediti nerezidentima), dok je kapital banke nominalno iznosio 27 miliona KM. Tu se radi o novcu direktno datom u vidu kredita povezanim pravnim licima sa BIB i Romanovim. Ta pravna lica su osnivana u poreskim rajevima sa teško utvrdivom vlasničkom strukturom, ali sigurno povezanim, jer niko normalan ne bi davao milionske kredite sumnjivim i neprovjerenim licima bez kreditne istorije.

Osim odobravanih kredita plasiranih u inostranstvo, uz sumnjivo obezbjeđenje, novac je iznošen i na druge načine, poput kupovine vlasničkih udjela u preduzećima u Litvaniji sa nikakvom istorijom poslovanja, kupovine poslovnih objekata, takođe u Litvaniji, sa astronomski pretplaćenim iznosima, koji bi se samo dijelom kasnije vraćali u Republici Srpskoj u vidu ulaganja u dokapitalizaciju banke.

Banka je poslije završila kao “Banka Srpske”, a o njenoj sudbini i aferi neslućenih razmjera vlasti u Republici Srpskoj smo već pisali.

Istraga bez epiloga

Nakon otkrivanja najveće afere u Republici Srpskoj i priznanja vlasti o o spekulativnim radnjama Litvanaca, Vlada Republike Srpske uzela je stvar u svoje ruke i, kao i u brojnim slučajevima do sad, dovela preduzeće na ivicu kolapsa.

MUP Republike Srpske proveo je istragu i zaključao njene rezultate u ladicu, a mediji su pisali po nezvaničnim saznanjima da bi, kada bi istraga bila dovedena do kraja, bilo procesuirano trinaest visokih funkcionera Republike Srpske.

Partija demokratskog progresa