Elektroprivreda nema para, ali ima radnika

Opozicija u Republici Srpskoj iznijela je niz optužbi na rukovodstvo ''Elektroprivrede Republike Srpske'' zbog lošeg poslovanja tog javnog preduzeća, koje u proteklom periodu nije imalo značajnih investicija, ali je povećalo broj zaposlenih i gubitke u poslovanju.

Republika Srpska 01.07.2015 | 15:07

Premda nije došlo do izgradnje novih kapaciteta, niti značajnijeg povećanja proizvodnje električne energije, 10 zavisnih preduzeća ovog mješovitog holdinga je enormno povećalo broj zaposlenih i to od 2005. do 2014. godine za čak 1.422 nova radnika, iako nije bilo povećanja realnog obima posla - navodi se u Informaciji o poslovanju ''Elektroprivrede Republike Srpske“, koju su pripremili poslanici opozicije u Narodnoj skupštini Srpske za posebnu sjednicu, najavljenju za 14.juli. 

Ova informacija je pripremljena u svjetlu odluke o povećanju cijena električne energije za domaćinstva i male potrošače u Srpskoj, ali je Regulatorna komisija za energetiku Srpske juče, ipak, suspendovala tu odluku. 

Ukazuje se i da je u 2005. godini samo 19 posto poslovnih prihoda bilo korišteno za pokriće bruto plata, da bi taj odnos narastao na više od 30 posto u 2014. godini. 

U informaciji opozicije se tvrdi da u „Elektroprivredi Republike Srpske“ nije bilo većih investicija i izgradnje novih proizvodnih kapaciteta, a oscilacije u obimu proizvodnje uglavnom zavise od hidrometeorolških uslova i trajanja remonta termoelektrana. 

-Investicije se uglavnom odnose na ulaganje u već postojeće proizvodne kapacitete (remonti i slični poslovi koje su obavljale firme bliske vlasti) - navodi se u tom dokumentu. 

Primjetno je, tvrde opozicionari, da je zbirni poslovni dobitak, odnosno rezultat od proizvodnje i prodaje električne energije, uglavnom negativan, a da je zbirni bruto dobitak najviše rezultat finansijskih i ostalih prihoda. 

-Da bi prikrili loše poslovanje u zavisnim preduzećima "ElektroprivredeRepublike Srpske" iz godine u godinu se friziraju finansijski izvještaji da bi stanje izgledalo bolje nego što stvarno jeste. Ako se pogledaju revizorski izvještaji u posljednjih  nekoliko godina primjetno je da nezavisni revizor konstantno ukazuje na ogromne nepravilnosti u sačinjavanju finansijskih izvještaja, a koji se u glavnom odnose na ostvarenje finansijskih i ostalih prihoda koji su u najvećoj mjeri zaslužni za pozitivno poslovanje - tvrdi se u informaciji. 

Distributivna preduzeća imaju, kako se dodaje, ogromne probleme u naplati isporučene energije, „ali to prikrivaju na način da u bilansima ne vrše otpis zastarjelih potraživanja i po tom osnovu obračunavaju ogromne prihode od kamata“.
 
U svojim izvještajima nezavisni revizor konstantno navodi da se nije mogao uvjeriti u stvarnu vrijednost potraživanja od kupaca, kao ni u potencijalne efekte otpisa navedenih potraživanja na priložene finansijske izvještaje. 

-Potraživanja od kupaca za četiri distributivna preduzeća (2006.-2013. godina) narasla su za 150 miliona KM. Samo Elektrokrajina ( 2006.-2013. godine) je imala rast potraživanja od kupaca od gotovo 120 miliona KM. Jedino je Elektro Doboj uspio da smanji iznos potraživanja od kupaca – ukazuje se u dokumentu opozicije pripremljenom za posebnu sjednicu Narodne skupštine Srpske. 

Navodi se i da je poslovni gubitak deset zavisnih preduzeća iz sistema „Elektroprivrede“, u 2005. godini iznosio oko dva miliona KM, da bi 2014. godine narastao na oko 31 milion KM. 

-Ukoliko bi se uvažile primjedbe nezavisnog revizora u dijelu koji se tiče finansijskih i ostalih prihoda, odnosno ukoliko bi se finansijski izvještaji sačinili u skladu s Međunarodnim računovodsvenim standardima gubitak 10 zavisnih preduzeća Elektroprivrede Republike Srpske bi iznosio više od 150 milona KM. 

Dokaz lošeg poslovanja "Elektroprivrede Republike Srpske" vidi se iz ogromnog rasta obaveza od 2005. do 2014. godine, a koje su u ovom periodu porasle za 558.261.675 KM - tvrdi se u informaciji. 

Veliki problem u funkcioniranju „Elektroprivrede“ po mišljenju opozicije predstavljaju takozvani „distributivni gubici“ električne energije, a zbog svega navedenog predlažu da paralment zaduži Vladu Srpske da odmah pristupe analizi uočenih propusta i utvrđivanju nepravilnosti u poslovanju MH „Elektroprivrede Republike Srpske“, i njenih zavisnih preduzeća te donese zakon o zabrani privatizacije "Elektroprivrede".

Od Glavne službe za reviziju javnog sektora u Srpskoj traže da u 2016. godini planira i realizuje reviziju finansijskog poslovanja i reviziju učinka tog javnog preduzeća.