Pristupanje EU ne smije biti zloupotrijebljeno

Republika Srpska će, što se tiče dalekosežnih ustavnih promjena, pomno voditi računa o tome da proces pristupanja EU ne bude zloupotrijebljen od domaćih i stranih aktera kao izgovor za drastične ustavne promjene koje nisu neophodne za pristupanje, a štetne su ne samo po Srpsku, nego i za BiH u cjelini, istaknuto je u Osmom izvještaju Republike Srpske upućenom Savjetu bezbjednosti UN.

Republika Srpska 08.11.2012 | 04:10 Republika Srpska će, što se tiče dalekosežnih ustavnih promjena, pomno voditi računa o tome da proces pristupanja EU ne bude zloupotrijebljen od domaćih i stranih aktera kao izgovor za drastične ustavne promjene koje nisu neophodne za pristupanje, a štetne su ne samo po Srpsku, nego i za BiH u cjelini, istaknuto je u Osmom izvještaju Republike Srpske upućenom Savjetu bezbjednosti UN. U dijelu izvještaja u kome su naglašene neke očigledne prednosti decentralizovanog sistema, navodi se da struktura BiH uspostavljena dejtonskim ustavom ne predstavlja smetnju za kretanje BiH prema članstvu u EU, što je i Evropska komisija nebrojeno puta potvrdila, te se mora braniti i jačati. „Svaka ustavna promjena koju bi moglo nalagati članstvo u EU, morala bi da bude rezultat otvorenog i zakonitog procesa, te unutrašnjeg konsenzusa kog treba da postignu institucije u BiH, bez stranog uplitanja. Uz to, svaka takva ustavna promjena mora sadržavati osnovne mehanizme zaštite autonomije entiteta i ravnopravnosti konstitutivnih naroda BiH garantovanih Ustavom BiH“, navedeno je u dokumentu. Uz ocjenu da je decentralizovana BiH predviđena dejtonskim ustavom jedina BiH koja može da funkcioniše, u izvještaju se ističe i da nedavna paraliza Savjeta ministara BiH i politički razdor između dvije vodeće bošnjačke stranke, koji je zaustavio napredak tokom četiri mjeseca, pokazuje mudrost strukture takvog ustava, koji najveći broj nadležnosti prepušta entitetima. „Decentralizovani dejtonski sistem ograničava uticaj paralize na nivou BiH zato što svakodnevne poslove javne uprave najvećim dijelom povjerava entitetima. Efekat nedavnog zastoja na nivou BiH ublažen je u Republici Srpskoj, koja je nastavila reforme energičnim koracima. U centralizovanijem sistemu, periodične epizode zastoja na nivou BiH mogle bi da imaju katastrofalne posljedice po cijelu BiH“, napominje se u izvještaju. Republika Srpska podsjeća da je decentralizacija uspješno primijenjena u mnogim zemljama, kao i da akademska istraživanja pokazuju da pogoduje efikasnosti, naročito u zemljama poput BiH, gdje postoji velika razlika u političkim prioritetima regija. U izvještaju se podsjeća da je decentralizovana priroda BiH omogućila Vladi Srpske da u proteklih nekoliko godina usvoji dalekosežne tržišne reforme kojima su stvoreni uslovi za snažan i kontinuiran ekonomski rast, dok se novac na nivou BiH često rasipa budući da se radi bez transparentnosti i odgovornosti prema građanima. „BiH je uspostavljena Dejtonskim sporazumom kao visoko decentralizovana zemlja. Pored 10 nadležnosti koje su konkretno date institucijama BiH na osnovu člana 3/1/ Ustava, sva uprava u BiH spada u nadležnost entiteta. Čak i nakon prenošenja velikog broj nadležnosti – bilo dobrovoljnog ili prisilnog – na institucije BiH, ključna nadležnost za upravu u BiH i dalje leži na entitetima. Zabrinjava, dakle, to što institucije BiH imaju ogromne troškove, uprkos tome što imaju daleko manje odgovornosti i nadležnosti u odnosu na entitete“, ističe se u dokumentu. U izvještaju se podsjeća i da su 2010. godine rashodi BiH iznosili 1,27 milijardi KM u odnosu na 1,59 milijarde KM u Republici Srpskoj i 1,73 milijarde KM u Federaciji BiH. „U finansijskom pogledu, dakle, institucije BiH ekonomski izgledaju kao treći entitet bez pratećih usluga“, ističe se u izvještaju i dodaje da je Srpska, u nastojanjima da se ublaže negativne ekonomske posljedice neodgovornosti institucija BiH, počela da istražuje kreativna rješenja u smislu smanjenja finansijske rastrošnosti i povećanja sredstava za inicijative kojima bi se povećao ekonomski razvoj i stabilnost, te s tim ciljem nedavno predožila demilitarizaciju BiH. Kao još jedan u nizu primjera negativnih strana centralizacije, Srpska u dokumentu navodi bezbjednosne strukture na nivou BiH, čija tijela podrivaju borbu protiv terorizma. „Teroristički napad na američku Ambasadu u Sarajevu, koji se desio u oktobru prošle godine, očiti je podsjetnik na opasnost koju teroristi, inspirisani islamskim radikalizmom, predstavljaju po građane BiH, bilo da su Bošnjaci, Srbi ili Hrvati“, navodi se u Dijelu dva izvještaja, uz podsjećanje na teroristički napad na policijsku stanicu u Bugojnu, kada je ubijen jedan policajac, a šest povrijeđeno. Ocijenivši da bi dalja centralizacija bezbjednosnih agencija u BiH dodatno podrila borbu protiv terorizma, Republike Srpska konstatuje da je u BiH, nažalost, jedina koja opasnosti od ovih nasilnih ekstremista pristupa sa ozbiljnošću koju ona zavređuje.