Kako se arči državni novac?

Milioni maraka su putem kreditnih aranžmana prebačeni sa računa Investiciono-razvojne banke Republike Srpske na račune firmi čiji su vlasnici, po pravilu, ljudi bliski vrhu vlasti Republike Srpske.

Republika Srpska 12.03.2015 | 12:04

Jedna od povlaštenih firmi, koja bez problema dobija sredstva iz IRB RS, je preduzeće “Pingvin” d.o.o. Laktaši. “Pingvin” je posredstvom IRB RS realizovao ukupno pet kredita i inkasirao 3.299.000 konvertibilnih maraka. Firma je osnovana 1998. godine i bavi se bavi se proizvodnjom slastičarskih i pekarskih proizvoda, sladoleda i preradom voća.

PODSTICAJ ZA OTPUŠTANJE RADNIKA

Osim što je “Pingvin” bez problema dobio kredite IRB RS, ova firma je dobila i podsticaje za zapošljavanje, mada se broj njenih radnika ne povećava, već upravo suprotno, smanjuje.
Krenimo redom.

Vlada Republike Srpske je 2012. godine na preporuku IRB RS odobrila “Pingvinu” zajam od million maraka iz sredstava Fonda za razvoj i zapošljavanje. Taj zajam trebalo je da posluži da “Pingvin” završi sve građevinsko-zanatske radove na objektu “Gradska terasa”, u okviru Robne kuće “Boska” u centru Banjaluke. Osim toga, “Pingvin” je od tog novca trebalo da obezbijedi obrtna sredstva uz nabavku sirovina kako bi krenuo sa većom proizvodnjom, kao i da refinansira postojeća kredita zaduženja.

Ukupna vrijednost radova bila je 1,3 miliona maraka. Radovi su podrazumijevali i ugradnju “panoramskog lifta”, za šta je “Pingvin” dobio saglasnost RS “Boska”, od koje je zakupio poslovni prostor po osnovu Ugovora o zakupu od 12. maja 2011. godine.

Dvije godine kasnije, 2014. godine, Vlada Republike Srpske donosi odluku kojom prolongira rok otplate zajma na 132 mjeseca, sa grejs periodom od tri godine, što su pogodnosti koje druga preduzeća, sličnog karaktera, nisu imala. U međuvremenu, od ugradnje panoramskog lifta na RK “Boska” nije bilo ništa, pa se postavlja pitanje u šta je utrošen novac koji je “Pingvinu” odobrila IRB RS. I koji ta firma još nije počela da vraća, jer je tako odlučila Vlada Republike Srpske.

Ministarstvo poljoprivrede Republike Srpske je 4. jula 2014. godine donijelo akt kojim je dalo saglasnost IRB RS za izmjenu uslova zajma, odnosno prolongiranja rokova za njegovo vraćanje, konstatujući da je “Pingvin” tokom majskih poplava pretrpio značajnu štetu od poplava na proizvodnom objektu i opremi.

“Smatramo da je odobrenje dodatnog grejs perioda opravdano u cilju pomoći u prevazilaženju i saniranju šteta od prirodnih nepogoda”, navodi se u aktu Ministarestva poljoprivrede Republike Srpske.

Problem je, međutim, što se zajam, odobren “Pingvinu” 2012. godine, odnosi na objekat te firme u RK “Boska”, koji uopšte nije oštećen tokom poplava, već je poplavljen jedan drugi objekat firme, smješten u laktaškom naselju Trn. Elem, otplata zajma iz 2012. godine nije ni krenula, a IRB RS je “Pingvinu” ponovo odobrila grejs period od tri godine i dug rok otplate. A “panoramskog lifta” ni na vidiku.

Osim ovog kredita, “Pingvin” je od IRB RS dobio i kredit od 850.000 hiljada KM, koji takođe redovno ne otplaćuje. Za taj kredit je Garantni fond Republike Srpske odobrio IRB-u garanciju na dio kredita, do visine od 425.000 KM. Iako ne plaća rate kredita, “Pingvin” je zatražio produženje grejs perioda garancije sa 24 mjeseca na 36 mjeseci, na šta je Garantni fond i pristao.

GDJE JE OTIŠAO NOVAC

Šta se dešavalo? Garantni fond je “Pingvinu” 7. septembra 2012. godine izdao garanciju u iznosu od 425.000 KM za obezbjeđenje kredita vrijednosti 850.000 maraka. U aktu od 20. avgusta 2014. godine broj 03-9-40/11 Garantni fond konstatuje da “na osnovu dopisnika korisnika garancije Fonda za razvoj i zapošljavanje Republike Srpske od 11. avgusta 2014. godine, nalogodavac garancije/klijent Pingvin, nije izmirio dospjele obaveze po kreditu, te dospjele obaveze na dan 31. 07. 2014. godine iznose 11.020,44 KM”.

Još se navodi da “Pingvin” nije izmirio ni obaveze prema Garantnom fondu u iznosu od 7.619, 15 KM. “Pingvin” je obrazložio da rate kredita ne plaća, jer je firma pretrpjela štete tokom prošlogodišnjih majskih poplava na objektu u Trnu, koje su procijenjene na 528.599 KM. Međutim, upitno je da li je izvršena realna procjena štete nastale zbog poplava, kako i namjene zajma odobrenog “Pingvinu” 2012. godine.

Ovoj laktaškoj firmi su odobreni i podsticaji za zapošljavanje, a “Pingvin” je, prema Ugovoru od 18. jula 2011. godine trebalo da zapošljava 41 radnika. Prema izvještaju Poreske uprave, 30. septembra 2014. godine “Pingvin” je, umjesto 41 radnika, koliko je prema ugovoru trebao da zapošljava, imao zaposlenih tek 19 radnika. Umjesto da firma bude kažnjena, jer nije ispunila obaveze iz ugovora i zaposlila nove radnike, za šta je dobila novac od Vlade( u međuvremenu je drastično smanjila broj radnika), Ministarstvo privrede, industrije i rudarstva ponovo izlazi u susret laktaškoj firmi, pravdajući to štetama koje je “Pingvin” pretpio tokom poplava.

Bez obzira na to što “Pingvin” iz godine u godinu (i prije poplava) smanjuje obim poslovanja i broj radnika, ovo Ministarstvo predlaže da se toj firmi produži rok za ispunjenje ugovorenih obaveza do 31. marta ove godine, pod uslovom da zadrži postojeći broj radnika i za njih plaća obaveze i “postepeno zapošljava nove radnike”. Pritom se ne precizira koliko se novih radnika treba zaposliti.

Na ovaj način obesmišljen je smisao podsticaja za nova zapošljavanja, ali i otvoreno pitanje gdje su otišle pare koje je “Pingvin” dobio za te namjene.

Za obnavljanje proizvodnje i otvaranje novih radnih mjesta sigurno nisu, jer je prije desetak dana “Pingvin” zatvorio jednu od svojih slastičarni u centru Banjaluke.

Ubuduće će se umjesto njihovih kolača, na toj lokaciji prodavati ćevapi.

Izvor: Žurnal.info