Drugi svjetski rat u BiH je odnio 904.000 života

U Drugom svjetskom ratu, na području današnje BiH, stradala je 721.000 Srba, muslimani su imali 68.000 stradalih, a Hrvati 24.000.

Posljedica svega je radikalna promjena demografske slike, navodi Direktor beogradskog Instituta za istraživanje srpskih stradanja u 20. veku Milivoje Ivanišević.

- Tokom Drugog svjetskog rata, na području današnje BiH, od 904.000 stradalih – 721.000 su Srbi, koji su činili gotovo 80 odsto ukupnih gubitaka, ističe istoričar Milivoje Ivanišević.

Muslimanski gubici u BiH iznosili su 68.000 lica, odnosno 7,5 odsto, a hrvatski 24.000 ili 2,7 odsto od ukupnih gubitaka BiH. Stradala su i 11.024 Jevreja.

Ivanišević ukazuje da je razlog za prikrivanje srpskih gubitaka to što su pokazatelji prvog poslijeratnog popisa u Jugoslaviji dali vrlo sumornu sliku – da je stradanje srpskog naroda bilo deset puta veće od muslimanskog, a skoro trideset puta veće od hrvatskog.

“Posebno se to videlo u slučaju BiH i Hrvatske. Demografski gubici BiH iznosili su 904.000 ili 32 odsto od ukupnih gubitaka Jugoslavije /ubijeni, raseljeni, nerođeni/”, navodi Ivanišević za Srnu, pozivajući se na istorijske izvore.

“Od toliko stradalih u BiH, jedine žrtve genocida, narodnooslobodilačkog i antifašističkog rata bili su Srbi, a ostali su u najvećoj meri stradali kao pripadnici raznih fašističkih oružanih formacija i kao saradnici okupatora u razaranju vlastite države u kojoj su do tada živeli”, navodi Ivanišević.

Direktor beogradskog Instituta za istraživanje srpskih stradanja u 20. veku ističe da ni jedan evropski narod u svojoj vlastitoj državi nije pretrpio toliko surov i nemilosrdan vjerski i nacionalni pogrom kao što su Srbi od svojih susjeda…

“Zašto to krijemo? Mi nemamo svoj Jad Vašem, svoj institut, saborni hram ili muzej genocida. Što je još gore, ne znamo čak ni sva imena žrtava. Nismo ni pokušali da ih popišemo”, ističe Ivanišević u intervjuu Srni.

U tom ratu, od svake srpske porodice “uzeto” je po nekoliko glava, navodi on, a mnoge srpske i jevrejske porodice zauvijek su bez traga nestale. Ubijanje Srba ili Jevreja tih godina nije tretirano kao zločin.

“Naprotiv, za to se dobijala nagrada. Posledica svega je radikalna promena demografske slike BiH”, navodi Ivanišević.

Poredeći gubitke u Drugom svjetskom ratu sa ostalim evropskim državama, Ivanišević napominje da su gubici Jugoslavije, samo zbog ogromnog stradanja Srba, iznosili veoma visokih 12,2 odsto.

On navodi da su u Bugaraskoj gubici bili 0,3 odsto od ukupnog stanovništva, Velika Britanija izgubila je 0,8 odsto, Italija 0,9 odsto, Belgija jedan odsto, Francuska 1,4 odsto, Grčka 2,2 odsto, Čehoslovačka 2,8 odsto…

Zatim Rumunija 2,9 odsto, Mađarska 4,7 odsto, Austrija pet odsto, Njemačka 6,1 odsto, SSSR između 8,8 i 12,9 odsto, Poljska 20,4 odsto.

Navodeći da su u BiH u Drugom svjetskom ratu evidentirane 11.024 jevrejske žrtve, od kojih u samom Sarajevu 8.313 lica, Ivanišević je sudbinu Jevreja u tom ratu uporedio sa sudbinom Srba u onom od 1992. do 1995. godine.

“U prvom slučaju, Sarajevo je još novembra 1941. `očišćeno` od Jevreja, a isto se dogodilo i sa Srbima, od kojih je Sarajevo konačno i definitivno `očišćeno` tokom zime 1995-1996. godine”, napominje Ivanišević.

On ukazuje da se Srbi, uprkos prijateljskim odnosima sa Izraelom, nisu ugledali na Jevreje u smislu njegovanja uspomene na vlastite žrtve.

“I danas su srpske državne institucije, pa i državnici”, smatra Ivanišević, “indolentni prema sramotnoj činjenici da su srpska stradanja i dalje na periferiji interesovanja”.

On podsjeća da je u zvaničnim državnim spiskovima i dokumentima evidentirano svega 155.912 imena srpskih žrtava iz vremena Drugog svjetskog rata.

“Mnogi političari i lideri stranaka, vjerovatno, to ne znaju. A, nedostaje bar još dva puta toliko imena. Ako smo kao nacija bili blokirani u poratnim godinama i decenijama dok smo živeli pod istim krovom sa svojim ubicama, bar smo poslednje dve decenije od kako imamo Republiku Srpsku oslobođeni tog opterećenja”, smatra Ivanišević.

On navodi da treba iznijeti i ovjekovječiti činjenice o srpskom stradanju zbog duga prema generacijama koje dolaze.

“Jermeni svoje žrtve nikad nisu prepustili zaboravu, pa su nakon mnogo decenija dokazali, a svet je priznao, genocid koji je izvršen nad jermenskim narodom. A, šta mi čekamo?”, pita Ivanišević.

U istraživanju srpskih gubitaka u Drugom svjetskom ratu, Ivanišević je, osim stranih izvora i vlastitih poređenja, koristio i podatke autora D. Vogelnika “Demografski gubici Jugoslavije u Drugom svetskom ratu”.

Takođe, koristio je i podatke iz knjige Životija Đorđevića “Gubici stanovništva Jugoslavije u Drugom svetskom ratu” i Vladimira Žerjavića “Gubici stanovništva Jugoslavije u Drugom svjetskom ratu”.