Doktori za smijeh: Sjećate li se Mije i Čkalje?

Republika Srpska 03.04.2014 | 11:41

Ovo je priča o tome zašto su Miju Aleksića i Miodraga Petrovića Čkalju Jugosloveni voleli kao druga Tita, kako je Mija izbegao streljanje i bio izbačen iz JDP-a, šta je studirao Čkalja, na koji simboličan dan je rođen, i kako se politički angažovao, ali pre svega - kako su Mija i Čkalja, doktori za smeh, svima nama ulepšavali život. Godina je 1959, 14. je februar, Dan zaljubljenih… Ulice prazne, nigde žive duše. Ceo komšiluk sjatio se kod onog što ga iza leđa zovu “buržuj”, jer jedini u kraju ima televizor. Za nekoliko minuta počinje emitovanje prve jugoslovenske serije snimane u produkcije Televizije Beograd – “Servisna stanica”. U vazduhu se oseća nervoza, iako svi do poslednjeg znaju da ne može biti promašaja u seriji koju režira Radivoje Lola Đukić, a naslovne uloge tumače u narodu omiljeni Mija i Čkalja. Tako je i bilo. Nakon više nego dobro primljene premijerne epizode, usledilo je snimanje čak tri filma u kojima su se Mija i Čkalja nadmetali kao v.d. Raka i kuvar Jordan – “Sreća u torbi”, “Nema malih bogova” i “Servisna stanica”. Na njih je svaki od dvadeset miliona Jugoslovena gledao kao na nekog svog. Vrhunski komičari, bardovi, glumčine koje su “delile” familije i zavađale braću i sestre. Jedni su voleli Miju zbog ozbiljnijeg komediografskog pristupa, drugi Čkalju, jer ih je zasmejavao do suza. Jedni su voleli Čkalju, jer je navijao za Zvezdu, drugi Miju, jer je obožavao Partizan. Jednima se više sviđalo kako u legendarnoj emisiji prvog programa Radio Beograda “Veselo veče” zvuči Mija, drugima Čkalja. Rečju, bili su to junaci bez premca jugoslovenske posleratne popularne kulture. Govorilo se: “Drug Tito, pa Mija i Čkalja“. Ovde je, možda, bolje da zastanemo i bacimo se na retrospektivu, jer danas niko nije popularan kao što su njih dvojica bili nekad. Godinu dana stariji od Čkalje, Milosav Mija Aleksić, rođen je u Gornjoj Crnući kod Gornjeg Milanovca 26. septembra 1923. Sredinom 1933. porodica se seli u Kragujevac, gde kao gimnazijalac počinje amaterski da se bavi glumom. Oktobra 1941, u vreme stravičnog streljanja učenika u Kragujevcu, pukim slučajem je izbegao smrt. Svega dve godine kasnije igra manje uloge u Nušićevim i Sterijinim komadima u Kragujevačkom pozorištu, da bi 1944. otišao u Skojevce. Krajem rata prekomandovan je u Beograd, gde je postao stalni član Hora JNA. Vraća se u kragujevačko Narodno pozorište, u kojem je ostao do 1949, kad je po službenoj dužnosti premešten u beogradsko Narodno pozorište. Od 1952. je stalni član JDP-a, gde tih pedesetih briljira u “Višnjiku”, “Ožalošćenoj porodici”, “Dundu Maroju”… Međutim, 1965. godinu obeležiće svojevrsnim skandalom. Pošto se pojavio pripit na matine predstavi “Dundo Maroje”, uprkos tome što je glumačke bravure izveo bez ijedne greške, uručen mu je otkaz. Istog trenutka vraća se u Narodno pozorište, u kojem ostaje do penzije 1977. U više od 140 uloga pošlo mu je za rukom ono što je malo kome uspelo – da publiku iznova oduševljava kako komediografskim repertoarom (Nušić, Molijer), tako i zahtevnim dramskim rolama (Ričard III). Dobričin prsten za životno delo dobio je 1982. No, kako to biva, široj publici Mija postaje poznat pre svega po radio, TV i filmskim ulogama. Decenijama je bio član glumačke ekipe radio emisije “Veselo veče”, koja je počela da se emituje davne 1949. (kao Rafailo Raf Maksić), a proboj na filmu ostvaruje kod Puriše Đorđevića 1953. u čuvenom “Opštinskom detetu. Slede uloge u ostvarenjima: “Gospođa ministarka”, “Ljubav i moda”, “Sreća u torbi”, “Dr” (za koju je dobio Zlatnu arenu u Puli), “Čovek iz hrastove šume”, “San”, “Jutro”, “Skupljači perja”, “Bokseri idu u raj”… Na televiziji ga budno prate u dramama, šou-programima, serijama: “Ogledalo građanina pokornog” (1963), “Serafimov klub”, “Detelina s tri lista”, “Licem u naličje”, “Zabavlja vas Mija Aleksić”, “Deset zapovesti”, “Diplomci”, “Vaga za tačno merenje”, a osamdesete obeležava rolama u kultnim filmovima: “Maratonci trče počasni krug”, “Čovek s četiri noge”, “Varljivo leto ’68″. Posebno poglavlje u Mijinoj karijeri bila je saradnja s Radivojem Lolom Đukićem, autorom pionirskih humorističkih TV serija. U prvoj, iz 1959. godine – “Servisna stanica”, igrao je lik v.d. Rake i stekao ogromnu popularnost u celoj zemlji. Kasnije je nastavio da igra u Lolinim serijama i filmovima, često u tandemu s Miodragom Petrovićem Čkaljom. Poslednju ulogu na filmu odigrao je u ostvarenju Gorana Paskaljevića “Tango Argentino”. Za tu ulogu nagrađen je Gran prijem na filmskim susretima u Nišu. Umro je u Beogradu, 12. marta 1995, u 71. godini. Sahranjen je u Aleji velikana na Novom groblju. Miodrag Petrović Čkalja rođen je, verovali ili ne, na svetski dan šale – 1. aprila 1924. u Kruševcu, i to kako je uvek ponosno isticao, kao četvrto dete. Interesantan nadimak po kojem će postati prepoznatljiv za kratko vreme nadenuo mu je školski drug Jeftić, jer je kao dete bio “suvonjav i štrkljast”. Već u gimnaziji ulazi u dramsku sekciju, a tokom Drugog svetskog rata pridružuje se kulturno-prosvetnoj ekipi 47. divizije NOVJ. Nakon rata i demobilizacije upisuje studije veterine u Beogradu nastavljajući paralelno da se bavi glumom u KUD “Ivo Lola Ribar”. Ubrzo postaje član Dramskog studija Radio Beograda, a pravu popularnost stiče emisijom prvog programa RTB “Veselo veče”. Otvaraju mu se i vrata Humorističkog pozorišta u Beogradu u kojem ostaje od 1951. do 1977. Sledi uloga kuvara Jordana u prvoj seriji TVB “Servisna stanica”, kao i pozorišne uloge koje je kritika sjajno ocenila u predstavi “Bog je umro uzalud” (snimljen i film) i antologijskoj komediji Dragutina Dobričanina “Zajednički stan” (kasnije je snimljena i TV verzija. Kao i Miju, i njega je šira publika ipak zapamtila po ulogama na filmu i u serijama. Bio je nenadmašan u ostvarenjima “Ljubav na seoski način” (1970), “Kamiondžije” (1972. – prim. aut. sme li iko da digne dva prsta i kaže da ne zna ko su Paja i Jare i “koliko puta i koga je klao Tuta Bugarin”?), “Sačulatac”, “Obraz uz obraz”, “Vruć vetar” (1980), “Kamiondžije 2″ (1983), “Poletarac”, “Bolji život”, “To se samo svici igraju”, kao i u filmovima: “Put oko sveta”, “Narodni poslanik”, “Zajednički stan”, “Orlovi rano lete” (1966), “Bog je umro uzalud” (1969), “Paja i Jare” (1973), “Avanture Borivoja Šurdilovića” (1980) i “Kamiondžije opet voze” (1984). Od 1976. imao je status slobodnog umetnika, a pored Sterijine, dobitnik je i Sedmojulske, Nušićeve nagrade za životno delo (1995), kao i “Zlatnog ćurana” za životno delo na Danima komedije u Jagodini. Poslednje godine života proveo je tiho, povukavši se iz javnog života. Javno se angažovao 2000. u predizbornoj kampanji demokratskih snaga. Preminuo je 20. oktobra 2003. u 79. godini u Beogradu.