Samo u BiH i Danskoj jedinstvena stopa PDV-a

Odluka Vlade Srbije da poveća stopu poreza na dodatu vrijednost (PDV) sa 18 na 20 odsto i da zadrži sniženu stopu PDV-a za određene proizvode, bila je povod da agencija Anadolija istraži visinu i modele PDV-a koji se primjenjuju u zemljama zapadnog Balkana i u ostatku Evrope.

Republika Srpska 03.01.2014 | 17:35 Odluka Vlade Srbije da poveća stopu poreza na dodatu vrijednost (PDV) sa 18 na 20 odsto i da zadrži sniženu stopu PDV-a za određene proizvode, bila je povod da agencija Anadolija istraži visinu i modele PDV-a koji se primjenjuju u zemljama zapadnog Balkana i u ostatku Evrope. Niža stopa poreza na dodatu vrijednost u Srbiji je od 1. januara povećana na 10 odsto, a kod prometa i uvoza kompjutera i računarskih komponenti na 20 odsto. U Srbiji je niža stopa PDV-a koja se primjenjuje na hranu, ugostiteljske usluge, ulaznice i lijekove s Novom godinom povećana sa osam na 10 odsto, što je među nižim stopama u Evropi, prenosi Anadolija. U Bosni i Hercegovini se primjenjuje jedinstvena stopa PDV-a od 17 odsto, koja nije mijenjana od uvođenja 1. januara 2006. godine, a nema najava i konkretnih inicijativa za uvodenje diferenciranog PDV-a. Prethodnih godina vodila se rasprava o uvodenju diferencirane stope kako bi se povećala stopa PDV-a na luksuzne proizvode, a osnovne životne namirnice, lijekovi i knjige bi se oporezivali po manjoj stopi, što je praksa u skoro svim evropskim zemljama. Od ostalih država u regionu, opšta stopa PDV-a u Crnoj Gori je 17 posto, kao u Bosni i Hercegovini, ali za razliku od BiH, u Crnoj Gori snižena stopa od sedam odsto važi za osnovne životne namirnice, lijekove i medicinske implantante, udžbenike, knjige, novine i časopise. U Hrvatskoj je od 1. marta 2012. godine povećana opšta stopa PDV-a sa 23 na 25 posto, dok je donijeta odluka da se primjenjuje međustopa PDV-a od 10 odsto na jestiva ulja i masti, dječiju hranu i vodu. U Hrvatskoj postoji i nulta stopa PDV-a koja se odnosi na osnovne životne namirnice, lijekove, ortopedska pomagala i knjige. Takođe, izmjenama zakona o PDV-u u Hrvatskoj je regulisano da od početka ove godine snižena stopa PDV-a od 10 odsto bude primjenjivana i na ugostiteljstvo, odnosno hranu u ugostiteljskim objektima, bezalkoholna pića, vina i pivo u takvim objektima. Standardna stopa PDV-a u Makedoniji je 18 odsto, ali je za 13 odsto umanjena stopa PDV-a na osnovne životne namirnice, poljoprovredne mašine i repromaterijale, lijekove, računare, javni prevoz, i stanove. Standardna stopa PDV-a u Sloveniji je 20 odsto, dok se primjenjuje i međustopa PDV-a od 8,5 odsto za životne namirnice. U Albaniji se, na primjer, primjenjuje jedinstvena opšta stopa PDV-a od 20 odsto. Opšte stope PDV-a u zemljama u bližem okruženju, pak, spadaju među niže u Evropi. Gledajući globalno, Evropa je regija u kojoj se primjenjuju najviše stope PDV-a. Među zemalja Evropske unije najviši PDV se primjenjuje u Mađarskoj i iznosi 27 odsto, a snižena stopa PDV-a za određene proizvode kreće se od pet do 18 odsto. Slijedi Danska gde je uvedena jedinstvena stopa poreza na dodatu vrednost na sve proizvode od 25 odsto. Takođe, u Švedskoj se koristi standardna stopa PDV-a u visini od 25 odsto, dok se snižena stopa za najosjetljivije proizvode i robe kreće od šest do 12 odsto. Rumunija je četvrta zemlja EU-a gdje se primenjuje najviši PDV u visini od 24 odsto, dok se snižena stopa za neke proizvode kreće od pet do devet odsto. Najniža stopa PDV-a se primjenjuje u Luksemburgu gdje standardna stopa iznosi 15 odsto, dok se snižena kreće u rasponu od šest do 12 odsto za najosjetljivije proizvode koje koriste konzumenti. Na Južnom Kipru opšta stopa PDV-a je 17 odsto, a snižena stopa kreće od pet do osam odsto za odredene proizvode i robe. U Španiji i na Malti primjenjuje se stopa PDV-a od 18 odsto. Od ostalih evropskih zemalja, standardna stopa PDV-a u Turskoj iznosi 18 odsto, a snižena se kreće od jedan do osam odsto na određene proizvode. U Italiji PDV iznosi 21 odsto, a snižena stopa je 10 odsto. U Velikoj Britaniji je 20 odsto, a snižena stopa je pet. U Francuskoj  je 19,6 odsto, a snižena stopa iznosi od 5,5 do sedam odsto. Prosjek standardnog PDV-a u zemljama Evropske unije iznosi 20, 94 odsto. Većina evropskih i drugih zemalja u svijetu, koje su uvele PDV, uz opštu ili standardnu primjenjuju i niže međustope za pojedine proizvode i usluge, kao što su hrana, lijekovi, knjige, novine, ugostiteljstvo... Snižene stope PDV-a uglavnom se kreću od pet do 13 odsto. Među evropskim zemljama, samo BiH i Danska primjenjuju jedinstvenu stopu PDV-a na sve proizvode bez snižene stope za najosjetljivije proizvode. Međutim, imajući u vidu vrlo visok jaz između bogatih i siromašnih u BiH, nejasno je zašto domaće strukture vlasti još ne razmatraju uvođenje snižene stope PDV-a na osnovne životne namirnice, što bi u velikoj mjeri pomoglo najugroženijim kategorijama stanovništva da lakše prebrode ekonomsku krizu, prenosi Anadolija.