Manje invalidskih penzija

Tokom posljednje decenije procenat korisnika prava na invalidsku penziju je sa 18,8 odsto u 2003.

Republika Srpska 22.12.2013 | 14:03 Tokom posljednje decenije procenat korisnika prava na invalidsku penziju je sa 18,8 odsto u 2003. smanjen na 16,9 odsto na kraju ove godine, navode u Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje /PIO/ Republike Srpske. Ukupan broj penzionera u istom periodu povećan je za 60.000, odnosno sa 183.000 na današnjih 243.000. U Fondu PIO Srpske podsjećaju da se u zemljama okruženja procenat korisnika prava na invalidsku penziju kreće od 13,5 odsto u Sloveniji i 15 odsto u Makedoniji, dok se u Federaciji BiH /FBiH/, Srbiji, Crnoj Gori i Hrvatskoj taj procenat kreće od 20 do 25 odsto. "Ovaj podatak je mnogo nepovoljniji nego u Srpskoj, a zdrav sistem i njegov cilj ogleda se u što većem broju starosnih, a što manjem broju invalidskih penzija", kažu u Fondu PIO Srpske. U posljednjih deset godina, podsjećaju u Fondu, u penzijski sistem je uvedeno više od 28.000 korisnika prava na invalidsku penziju. "Najviše ih je bilo 2008. godine - 4.084 i 2009. godine - 3.649. Veliki broj tih penzija ostvaren je i 2006. godine - 3.308 i 2004.godine - 2.545. Danas je taj porast prepolovljen i u 2012. godini ostvareno je 1.691, a za 11 mjeseci 2013. godine svega 922 invalidske penzije", navode u Fondu. U Fondu PIO Republike Srpske ističu da je uočljiva velika disproporcija od filijale do filijale, odnosno od jedne do druge regije i danas se kreće od najboljeg procenta od 13,9 odsto u regiji Doboj do najlošijeg od 25 odsto u Hercegovini. "U posljednje dvije godine, na nivou Fonda, procenat invalidskih penzija je smanjen sa 18,1 na 16,9 odsto sa tendencijom daljeg smanjenja. Na području Filijale Trebinje uočeno je poboljšanje gdje je u 2012. ostvareno samo 136, a za jedanaest mjeseci 2013. godine svega 76 invalidskih penzija, za razliku od na primjer 2006. godine, kada je na ovom prodručju ostvareno čak 676, a 2007. godine 547 invalidskih penzija", napominju u Fondu. U decembru 2012. godine u odnosu na decembar 2011. broj invalidskih penzija povećan je za samo 33, dok je zaključno sa novembrom ove godine u odnosu na decembar 2012. čak smanjen za 158, podaci su Fonda PIO Spske. "Ove činjenice potvrđuju da danas Fond PIO ostvarivanje prava na invalidsku penziju, u pozitivnom smislu, drži pod kontrolom, pri čemu treba naglasiti da o toj vrsti prava, u krajnjoj instanci, odlučuje medicina, odnosno organi vještačenja, te da se `ekspolozija` invalidskih penzija dešavala u ranijem periodu, a nikako sada", ističu u Fondu. Sadašnji manadžment Fonda za to pitanje, kažu u ovoj službi, ne može nositi hipoteku iz nekog ranijeg perioda. "Ipak, bez obzira na to kada su se dešavale nelegalne radnje u vezi sa invalidskim penzija vinovnici treba da budu sankcionisani i stvar istjerana na čistac. I danas kada je invalidskih penzija sve manje ne smiju se događati ni pojedinačni sporni slučajevi", kategorični su u Fondu PIO Srpske. S druge strane, navode, često se mogu čuti i komentari da sve veći broj osiguranika umire, ne ostvarivši čak pravo na invalidsku penziju, kao i da su kriterijumi preoštri. "Tu je cilj jasan i etičan: invalidsku penziju treba da ostvari svako ko je zaslužuje, prema medicinskim nalazima i zdravstvenom stanju", kažu u Fondu. U Fondu podsjećaju da je pitanje ostvarivanja invalidskih penzija u svim državama veoma kompleksno i osjetljivo, te da se u razvijenim sistemima i ekonomijama ovom problemu posvećuje velika pažnja. "Sa ovim problemom Fond PIO ne može se sam izboriti, jer obuhvata i cio zdravstveni sistem, mogućnosti i politiku zapošljavanja. Potrebna je i veća kontrola, ali i strože zakonske sankcije za svakog neodgovornog pojedinca ili grupu koji su spremni da učestvuju u različitim prevarama prilikom ostvarivanja prava na invalidsku penziju", kažu u Fondu. Fond PIO Srpske je u posljednje dvije godine na planu smanjenja broja korisnika invalidskih penzija učinio više nego što je to ranije činjeno za deceniju, dodaju u ovoj instituciji. "Pooštrena je kontrola kroz dvostepenost, odnosno trostepenost odlučivanja u medicinskom vještačenju, uveden je institut vanredne kontrole, kojim po nalogu direktora Fonda, pravo na invalidsku i porodičnu penziju, po potrebi, mogu biti podrvrgnuti vanrednoj kontroli, a prema uredbi Vlade, počev od 2013. godine", podsjećaju u Fondu. U stalnoj akciji "Stop prevarama - do penzije pošteno", pokrenutoj prije dvije godine, za navedeni period primljeno više od 3.000 prijava od građana, a po tom osnovu iz sistema je isključeno 233 korisnika, MUP-u Republike Srpske dostavljeno je 195 slučajeva sa osnovima sumnje u moguću nezakonitost prilikom ostvarivanja prava na penziju. Fond je, kako se ističe, spreman da na tom putu istraje, poboljša procedure i da na planu ostvarivanja prava na invalidsku penziju primjenjuje potpunu dosljednost u provođenju zakonskih i drugih propisa. U Fonu PIO Republike Srpske kažu da su invalidske penzije, broj korisnika ove vrste prava, kao i način na koji se ostvaruje značajno pitanje kome ova služba danas posvećuje maksimalnu pažnju. "Ratni period, veliki broj demobilisanih boraca, postratna tranzicije društva u Republici Srpskoj, a malo radnih mjesta objektivno su doveli do toga da se traže načini što lakšeg ulaska u penzijski sistem, pa i putem ostvarenje prava na invalidsku penziju", navode u Fondu. Tako je, podsjećaju, odmah nakon odbrambeno-otadžbinskog rata bilo gotovo 27 odsto invalidskih penzija, ili više od svakog četvrtog korisnika ove vrste penzije. "Kao najlakši način za ostvarenje prava na invalidsku penziju, uz to i najteže dokaziv u revizijama, pojavila se dijagnoza posttraumatskog sindroma, odnosno bolest na psihičkoj osnovi", kažu u Fondu PIO Republike Srpske.