Budžet Srpske duplo nelikvidniji od budžeta FBIH

Budžet Republike Srpske je dvostruko nelikvidniji u odnosu na budžet Federacije BiH, pokazuju to novi ekonomski parametri.

Vrijednost depozita koje Republika Srpska drži u bankama pokriva tek trećinu ili 36 odsto obaveza koje Srpska ima prema bankama, dok Federacija BiH u bankama drži depozite koji pokrivaju 76 odsto zaduženja ovog entiteta. To praktično znači da je FBiH duplo likvidnija od Republike Srpske. 

“Mene čak tu čudi prema onim pokazateljima da RS i dalje ima otprilike 36 posto depozita u odnosu na tekuće obaveze. To znači da likvidnost iako mnogo niža od Federacije još uvijek nije do kraja iscrpljena odnosno vlast može i dalje da povuče dio likvidnih sredstava iz bankarskog sistema s tim da naravno nemoguće je povući sve, radi tekućih obaveza uvijek morate imati dio novca na računu”, kaže ekonomista Marko Đogo.

To što nas ovo malo depozita čuva od bankrota ne znači da je ekonomska situacija dobra. A u ćorsokak Srpska je došla zahvaljujući začaranom krugu zaduženja.   

“Ta praksa je u potpunosti nastavljena i ove godine. Znamo da je budžetom planiramo zaduženje od 810 miliona KM. U najvećoj mjeri ta sredstva će se potražiti na domaćem tržištu. To preusmjeravanje kreditne zaduženosti budžeta na domaće tržište ima ozbiljne negativne posljedice prije svega na privredu Republike Srpske. Faktički privreda se istiskuje iz finansijskog sistema”, kaže ekonomista Milenko Stanić.

Blokade i sankcije, kojima su se vlasti u Republike Srpske, u prvi mah smijale, stežu obruč, a kako obezbijediti novac postaje sve veća preokupacija vladajućih. Važno je sačuvati socijalni mir, zbog čega se kao vijest plasira informacija o isplati plata i penzija, dok druge obaveze pitišću. 

“Ono što nama treba je reprogramiranje postojećih dugova. Ako bi Republika Srpsku dobila priliku da umjesto tih anuiteta koji dospijevaju u relativno kratkom roku produži otplatu, to bi automatski oborilo anuitet i budžet Republike Srpske bi prodisao”, kaže Đogo.

Ako do ovoga ne dođe, drugi pravac djelovanja nije baš popularan, a to je fiskalna konsolidacija, veći porezi za stanovništvo i privredu, te kresanje budžetskih rashoda.

“Pretpostavljamo da će stradati investicije i subvencije prema privredi i drugim sektorima održavanja privredne aktivnosti, što je takođe vrlo loša politika. Ta politika će podrazumijevati da se dugoročni interesi podrede kratkoročnim interesima, odnosno da se održi redovno izmirivanje plata budžetskim korisnicima, da se skrešu investicije, subvencije preduzećima i poljoprivredi što će imati za posljedicu da dugoročno imamo manje stope privrednog rasta i razvoja, da dugoročno strada životni standard stanovništva”, kaže Stanić.

Najbolje rješenje, ako se ne želi ići u kresanje pojedinih budžetskih stavki,  bilo bi da se otvore novi pregvori sa MMF-om, s obzirom na to da su kamatne stope dosta niske, ističe Stanić.

(BN) Foto: CBBIH