Šta su nama Rusi, a šta Amerikanci

U moru ekonomskih, strateških, unutrašnjih i regionalnih problema, Srbi su zaboravili na to ko su i šta su. Oni koje su građani izabrali da ih štite i predstavljaju, sveli su srpstvo na banalan nivo, rekao je istoričar Milan St. Protić, gostujući u emisiji “Puls” BN televizije, ističući da je srpska intelektualna elita zanemarena, a znanje potcijenjeno.

Republika Srpska 04.04.2019 | 22:50 Krizu identiteta kod Srba Protić objašnjava stranim i domaćim zapletima i raspletima od Drugog svjetskog rata do danas. U Jugoslaviji, koja je počivala na slabašnim temeljima, jedino je čvrsto utemeljena bila propast jednog identiteta. Tada je srpsko “ja” pokleklo pred komunističkim pritiskom, istovremeno, posječeno intelektualno, biološki oslabljeno u dva rata, izjedeno iznutra.  Postojali su, kaže Protić, pojedinačni izleti u univerzalnost – od Andrića do Kovačevića, ali ipak nedovoljni da bi obnovili identitet naroda zasnivan od Svetog Save do kraja Drugog rata. Tako je od naroda predvodnika i Beograda u kome se i Krleža zaigrao prvi put, za razliku od Zagreba, napravljen narod sljedbenik i Beograd, u kome su najumniji ljudi na periferiji javnog mnjenja.

“Oni koji kroje kapu srpskom narodu posljednjih decenija ne razumiju šta je srpstvo. Nisu se nikada  ni potrudili da ga razumiju. Srpstvo može da razumije samo onaj koji se i danas divi Kočićevom Davidu Štrpcu. Onaj koji razumije svu duhovitost Domanićevog 'Kraljevića Marka drugi put među Srbima'. Onaj koji zna bar jedan stih nekog Dučićevog soneta”, kaže Protić.

Priče o srpstvu danas su neprihvatljive na prostoru bivše Jugoslavije, za razliku od hrvatstva i bošnjaštva.

“To su kompleksi – i naši i njihovi. Naši, u toj mjeri jer smo počeli suviše da ličimo na njih i da se mjerimo s njima. Nekada smo mi bili narod u koji su ovi drugi gledali kao u dostignuće kojem teže. Ali smo mi potonuli i onda su to ovi drugi jedva dočekali da se pokažu da su nama ravni ili čak iznad nas”, objašnjava Protić.



Protić se nada da se ista priča neće ponoviti u nekoj trećoj Jugoslaviji nazvanoj Evropska unija.

“Moja osnovna preokupacija je da se u EU nađu Republika Srpska i Srbija i da ostvarimo ono što su Grci ostvarili prije nas. Da li je to za nas neizvodljiv primjer, s obzirom na to da je BiH suverena, međunarodno priznata država, a Republika Srpska jedan njen konstitutivni dio? To je tako u ovom trenutku i to je formalna činjenica. Suštinski, Republika Srpska ima sve elemente državnosti bez međunarodnog priznanja, koje i nije elemenat državnosti. Postoji teritorija, većinsko stanovništvo, vlast i zajednička granica sa Srbijom”, kaže Protić.

Vječito pitanje je šta su nama Rusi.

“Izjednačavanje Srba i Rusa i očekivanje da će Rusija na mjesto svojih primarnih spoljnopolitičkih interesa da stavi Kosovo, odnosno Srbiju, velika je i opasna iluzija. Ne mislimo li valjda je ruski strategijski interes Kosovo ili Srbija, koja je od Rusije odvojena 3.000 kilometara? Koješta. Ako se mi ne pogodimo, oni će se pogoditi, prije ili kasnije i pustiće nas niz vodu”, smatra on.

A šta su nama Amerikanci?

“Prema Americi imamo čudan odnos. S jedne strane, razočaranost što nas ne vole i što su izabrali druge i impresioniranosti njihovom silom, kulturom, modom, filmovima, muzikom i svime što dolazi otuda”, kaže Protić.

Pitanje je kako se postaviti prema dominantnim silama. Ukoliko razumijemo da je neznanje dozvoljeno isključivo velikima, onda uspjeh malih država leži isključivo u znanju.



BN TV