Šta je zapravo sistem S-300?

Sjedinjene Američke Države imaju namjeru da razgovaraju s Rusijom o planovima Moskve da isporuči protivvazdušni raketni sistem S-300 Siriji, dok Izrael smatra takav potez Rusije dodatnom regionalnom opasnošću, javile su agencije.

Svijet 25.09.2018 | 14:29 Ruski ministar odbrane Sergej Šojgu najavio je u ponedjeljak, sedmicu dana nakon što je Moskva optužila Izrael za obaranje ruskog aviona, da će u roku od dvije nedjelje isporučiti Siriji sistem S-300.

Američki državni sekretar Majk Pompeo rekao je u Njujorku da ima "puno tema za razgovore s Rusima", izrazivši uvjerenost da će među njima biti i njihova zadnja odluka o isporuci S-300 Siriji, piše Hina.

"Pokušavamo naći bilo kakav zajednički jezik s Rusima. Nalazimo puno mjesta gdje rade protiv američkih interesa. I smatraćemo ih odgovornim za to", kazao je Pompeo koji bi  uskoro trebalo da se sastane sa svojim ruskim kolegom Sergejom Lavrovim.

Izraelski je premijer Benjamin Netanjahu rekao je u ponedjeljak ruskom predsjedniku Vladimiru Putinu da će isporuka sistema S-300 "neodgovornoj Siriji" povećati opasnosti u regiji. U telefonskom razgovoru nakon što je Rusija objavila svoju namjeru, Netanjahu je takođe rekao Putinu da će Izrael nastaviti da štiti svoju bezbjednost i svoje interese.

Izrael je dugo lobirao da Moskva ne isporuči sistem S-300 Siriji. Rusija, koja podržava vladajući režim u Siriji, izjavila je da je sirijska protivvazdušna odbrana greškom srušila ruski Il-20 nedugo nakon što su izraelski avioni pogodili obližnju metu. Rusija je optužila Izrael za stvaranje opasnih okolnosti koje su dovele do pada ruske letjelice. Izraelci tvrde kako će raditi na tome da im se vojne misije ne poklapaju s ruskim ali ne planiraju da obustave svoje misije.



Šta je zapravo S-300?

Inače, raketni sistem S-300 je odbrambeni sistem raketa zemlja-vazduh koji može da pogađa balističke rakete kratkog i srednjeg dometa, krstareće projektile kao i taktičke i strateške vojne letjelice. 

Iako je ovo naoružanje pomalo već zastarjelo, njegova cijena nije mala. Iran je platio čak 160 miliona dolara za S-300PMU-1 koji uključuje samo jednu bateriju - šest lansera, 48 raketa, komandna, radarska i pomoćna vozila. Međutim, postoje i jeftinije verzije, sa slabijom opremom, a uopšte cijena ovog sistema se kreće od 115 miliona do pola milijarde dolara. 

Serijska proizvodnja započeta je 1975 godine, teestiranja su završena 1978. godine za P liniju, a 1983. godine za V varijantu i 1987. za protiv balističku V varijantu. Od tada su izrađene mnogobrojne varijante razičitih vrsta projektila, sa naprednijim radarima, većom otpornošću na radio elektronsko ometanje, većim dometom i boljom sposobnošću za obaranje balističkih raketa kratkog dometa ili ciljeva koji lete na vrlo malim visinama. Postoji više verzija sistema S-300.

ZRS S-300PS

ZRS S-300PS je uveden u naoružanje 1983. kao samohodna varijanta (zbog toga slovo "S" u indeksu, "P" znači PVO), a izrađena je uz iskustvo iz vođenja borbenih djelovanja u Vijetnamu i na Bliskom Istoku, gdje je izdržljivost sistema PVO u velikoj mjeri zavisila od njihove mobilnosti i sposobnosti da pravovremeno izbjegnu napade protivnika.

Novi protivvazdušni raketni sistem mogao je da za najviše 5 minuta zauzme položaj za djelovanje ili se razvije na novoj poziciji za djelovanje direktno iz marševskog poretka. Poslije 1991. raketni PVO sistem je ispitan na poligonu. Tom prilikom prikazan je njegov značajan potencijal kao protivraketnog sredstva koje je po tim pokazateljima nadilazilo američki protivavionski raketni kompleks "Patriot".

ZRS S-300PMU

ZRS S-300PMU ("M" - mobilni), bez obzira na sličnost po izgledu, bitno se razlikuje od prethodnih modifikacija sistema. Jedna od osnovnih razlika S-300PMU u odnosu na ostale varijante, kao i na PV raketni kompleks "Patriot", sastoji se u novoj jednostepenoj protivavionskoj vođenoj raketi.

Može da uništava avione koji lete brzinom do 1800 m/s na maksimalnoj udaljenosti do 150 km, a slabo uočljive krstareće rakete koje djeluju na visini nižoj od 100 m uništava u dometu do 38 km. Raketa se nalazi u stalnoj borbenoj spremnosti tokom čitavog garantnog roka upotrebe, bez potrebe za rutinskim održavanjem.

Proizvodnja sistema S-300PMU i S-300PS, koji su mnogo godina činili temelj PVO Rusije, bila je prekinuta 2011. jer su oružane snage postepeno prelazilvremenije modifikacije protivavionskih raketnih sistema (zenitno-raketnih sistema - ZRS).

ZRS S-300PMU1

ZRS S-300PMU1 velikog dometa namijenjen je borbi protiv savremenih aviona koji se nalaze u širokoj upotrebi, kao i krstarećih, aerobalističkih, taktičkih i operativno-taktičkih raketa.

Ovaj automatizovani sistem, otporan na ometanje, može se primjenjivati autonomno i u sastavu grupacije PVO. Prvi serijski obrazac sistema bio je predstavljen na Moskovskom avio-svemirskom salonu 1995. godine (MAKS-95).



Od prototipa protivavionskog sistema S-300PMU1 razlikuje se, između ostalog, po povećanoj daljini uništenja aerodinamičkih i balističkih ciljeva do 150 km, odnosno 40 km, i po većem rasponu brzine uništavanih ciljeva (35-2800 m/s). Sistem može da bude izveden u mobilnoj i stacionarnoj verziji.

ZRS S-300PMU2 "Favorit"

ZRS S-300PMU2 "Favorit" velikog dometa (dublja modernizacija S-300PMU1) namijenjen je zonskoj obrani važnih vojnih i državnih objekata, kao i grupacija vojnih sastava od napada svih tipova savremenih sredstava za vazdušno izviđanje, javljanje i navođenje tokom dana i noći, u svim vremenskim, klimatskim i fizičko-geografskim uslovima, pod intenzivnim radioelektronskim protivdjelovanjem protivnika.

Neke bitne karakteristike PVO sistema S-300 "Favorit" ogledaju se u:

Povećanoj krajnjoj granici daljine zone uništenja do 200 km;

Povišenoj učinkovitosti borbe protiv aerodinamičkih i slabouočljivih ciljeva na granično malim visinama u složenim uslovima ometanja;

Mogućnosti integrisanja u ostale sisteme PVO-a, uključujući i sisteme NATO, kao i korištenje raketa ZRS S-300PMU1

Sistem "Favorit" danas predstavlja najuniverzalniji sistem PVO s velikim izvoznim potencijalom. Prethodni sistemi S-300PMU i S-300PMU1 mogu se doraditi do razine S-300PMU2.



Komplet sistema "Favorit"

Sistem "Favorit" sastoji se od komandne stanice s akvizicionim radarom (radar za pretraživanje), s kojom je povezano do 6 protivavionskih raketnih kompleksa (zenitno- raketnih kompleksa - ZRK). Komandna stanica služi za automatski raspored ciljeva između ZRK i ne sadrži rakete. Univerzalni pokretni jarbol poboljšava mogućnosti upravljanja vatrom na daljinu. Uz to, "Favorit" može da ima dvije radarske stanice: svevisinsku i niskovisinsku.

Svaki PV raketni kompleks koji ulazi u sastav sistema ima do 2 samohodna lansera, koji svaki mogu nositi po 4 rakete, kao i po jedan radar za osvjetljavanje ciljeva i navođenje.

Izvor: Nezavisne