Hidroelektrana usred zaštićenog područja?!

Partija demokratskog progresa očekuje od svih nadležnih institucija Republike Srpske da uzmu u razmatranje sljedeću aferu i trošenje narodnog novca zasnovanog na ozbiljnim tvrdnjama i činjenicama kojima je učinjena ogromna šteta po interes Republike Srpske. Očekujemo i da se preispita odgovornost lica koja su proizvela takvo štetno dejstvo kao rezultat protivustavnog, nezakonitog, koruptivnog, neracionalnog, neodgovornog i nepotističkog ponašanja.

Republika Srpska 03.05.2016 | 11:20

AFERA „131“

„HE Medna na Sani“

Investitor “LSB Elektrane” iz Banjaluke pod okriljem “Interenergo” d.o.o. Ljubljana (Slovenija) vlasništva KI-KELAG INTERNATIONAL GmbH (Austrija), pokušava da izgradi malu hidroelektranu (MHE) “Medna” na samim izvorima rijeke Sane. Izgradnju je započeo uprkos činjenici da je Prostornim planom Republike Srpske predviđeno da gornji tok rijeke Sane bude proglašen Parkom prirode, a izvori Sane da budu pod strogim režimom zaštite zbog prirodnih i ambijentalnih vrijednosti i činjenici da je pokrenut postupak proglašenja ovog zaštićenog područja. Vlada Republike Srpske je usvojila Uredbu o klasifikaciji voda i kategorizaciji vodotoka, kojom je Sana svrstana u prvu kategoriju u Republici Srpskoj.

Odlukom o dodjeli koncesije za izgradnju MHE Medna na rijeci Sani preduzeću Energetik Banja Luka broj 02/01-020-265/06 od 25.01.2006. godine dodijeljenja je koncesija sa kojim je koncesionar, Vlada Republike Srpske putem Ministarstva industrije, eneregetike i rudarstva zaključila Ugovor o koncesiji broj 05-312-1015/06 od 23.06.2006. godine.

Nakon toga, zaključen je Aneks I Ugovora broj 05-312-272/07 od 26.02.2007. godine u kome je promijenjen protokolarni broj Odluke Vlade kojom je dodijeljena koncesija, pa je tako novi broj odluke 04/1-012-1108/06 od 04.05.2006. godine. Istim aneksom novi koncedent je LSB Elektrane doo Banja Luka.

Dana 24.06.2011. godine koncesionar i novi koncedent zaključili su Aneks II Ugovora o koncesiji broj 05.05/312-409/11 kojim je izmijenjen član 14. Ugovora o koncesiji tako da isti glasi:

„Koncesionar se obavezuje da preduzme radnje na realizaciji Termin-Plana iz člana 1. Aneksa ugovora po fazama i rokovoma:

I faza-izrada i dostavljanje Koncedentu projektne dokumentacije i pribavljanje odobrenja za građenje u roku od 6 mjeseci od potisanog ovog Aneksa ugovora,

II faza-izgradnja MHE i pribavljanje upotrebne i drugih dozvola, u skladu sa važećim propisima, u roku od 19 mjeseci od završetka I faze i

III faza-ispitivanje i probni rad u roku od 3 mjeseca od završetka II faze.

Koncesionar se obavezuje da će MHE pustiti u komercijalni rad u roku od 28 mjeseci od dana zaključivanja ovog Aneksa ugovora.“

U skladu sa odredbama Aneksa II Ugovora o koncesiji broj 05.05/312-409/11 od 24.06.2011. godine Koncesionar je prema istom bio u obavezi da ispuni svoje obaveze u određenim i zadatim rokovima, kako je to navedneo u članu 14. Ugovora o koncesiji i to:

Do dana 24.07.2013. godine koncesionar je bio u obavezi da izgradi MHE Mednu,

Do dana 24.10.2013. godine koncesionar je bio u obavezi da MHE Mednu pusti u rad.

Članom 45. Zakona o koncesijama (SG RS 59/13) propisano je da Ugovor o koncesiji prestaje jednostranim raskidom i ukidanjem, poništavanjem ili oglašavanjem rješenja ništavim o izboru najboljeg ponuđača i dodjeli koncesije, nakon zaključivanja ugovora o koncesiji.

Članom 46. Istog zakona propisano je da koncedent može jednostrano raskinuti ugovor u slučajevima ako koncesionar ne izvršava ili propušta da izvrši potrebne radnje u ugovorenom roku ili svojom krivicom ne počne sa obavljanjem koncesione djelatnosti u ugovorenom roku.

Članom 61. Zakona o koncesijama propisano je:

(1) Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona vrše nadležni republički organi uprave.

(2) Inspekcijski nadzor nad primjenom odredaba ovog zakona i propisa donesenih na osnovu njega vrši Republička uprava za inspekcijske poslove i nadležne inspekcije jedinice lokalne samouprave.

Nadalje, sljedećim članom 62. takođe je propisano:

(1) U skladu sa ovim zakonom, nadležni organ dužan je da kontinuirano prati rad koncesionara u pogledu izvršavanja njegovih obaveza iz ugovora o koncesiji.

(2) Koncesionar je dužan da dostavi nadležnom organu izvještaj o radu i korišćenju koncesije i zaključenim pravnim poslovima sa povezanim licima u skladu sa odredbama iz ugovora o koncesiji.

(3) Na zahtjev nadležnog organa, koncesionar je dužan da dostavi i druge izvještaje, podatke ili dokumenta koji se odnose na izvršenje ugovora o koncesiji, u roku od 15 dana od dana prijema zahtjeva koncendenta.

(4) Kontrolu obračuna i plaćanja koncesione naknade utvrđene ugovorom o koncesiji vrši Poreska uprava Republike Srpske, u skladu sa odredbama zakona kojima se uređuje poreski postupak.

(5) Ako koncesionar ne izvršava obaveze iz ugovora o koncesiji, odnosno koncesionu djelatnost obavlja suprotno odgovarajućim propisima, nadležni organ dužan je da pokrene postupak nadzora nad radom koncesionara, putem nadležnog inspekcijskog organa ili Poreske uprave Republike Srpske, u skladu sa djelokrugom rada tih organa.

Kao organizacija koja se bavi životnom sredinom, koja u skladu sa odredbama Arhuske konvencije ima aktivno pravo da se uključi u postupke koji se tiču zaštite životne sredine u skladu sa zakonima koji na indirektan ili direktan način regulišu ovo pitanje, bilo da je to prema odredbama Zakona o zaštiti životne sredine ili nekog drugog zakona, smatramo da je koncedent svojim ponašanjem grubo prekršio odredbe Zakona o koncesijama.

Ove povrede prvenstveno se ogledaju u primjeni član 46. stav 1. tačka a) Zakona o koncesijama, te člana 52. Ugovora o koncesiji broj 05-312-1015/06 od 23.06.2006. godine prema kojima koncesionar nije u roku završio izgradnju MHE i pustio u komercijalni rad, kako je to već gore navedeno.

Centar za životnu sredinu, kao član Koalicije za Sanu, 2012. godine je pokrenuo inicijativu za zaštitu izvorišta i gornjeg toka rijeke Sane, u skladu sa Prostorim planom Republike Srpske, prema nadležnom ministarstvu. Nakon toga je Republički zavod za zaštitu kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeđa izradio stručnu osnovu, te se očekivalo proglašenje Parka prirode u skladu sa prethodnim i novim Prostornim planom Republike Srpske do 2025, ali to se još nije desilo.

Koalicija za Sanu je uradila Studiju ekonomske opravdanosti za društvo izgradnjom male hidroelektrane „Medna“ na samim izvorima rijeke Sane gdje se u zaključku kaže:

-Maksimalni prihodi za budžete od funkcionisanja male-hidroelektrane iznose 12.081.612 KM

-Odlivi po osnovu subvencija iznose 13.137.600

-Funkcionisanje hidroelektrane ima negativan finansijski efekat po budžet opštine i Republike Srpske u iznosu od 1.055.988 KM

-Neto sadašnja vrijednost ima negativan rezultat i iznosi -3.490.794 KM

-Nakon isteka koncesionog ugovora knjigovodstvena vrijednost hidroelektrane će biti

-U postrojenjima hidroelektrane neće biti zaposlenih, što znači da neće ili će biti vrlo malo novozaposlenih.

Na osnovu svega navedenog, zaključak je da MHE “Medna” na rijeci Sani sa finansijskog aspekta ima negativne efekte na društvenu zajednicu.

Članice Koalicije za Sanu i Opština Ribnik su u proteklih sedam godina dva puta na Okružnom sudu u Banjoj Luci obarali Studiju uticaja kao i Ekološku dozvolu.

Partija demokratskog progresa