Zaupokojena liturgija u Dobrunu

Njegova svetost patrijarh srpski Irinej služiće sutra u manastiru Uspenja Presvete Bogorodice u Dobrunu zaupokojenu liturgiju povodom smrti Njegovog visokopreosveštenstva mitropolita dabrobosanskog Nikolaja.

Republika Srpska 29.10.2015 | 12:10

Služenje zaupokojene liturgije počeće u 8.30 časova. Nakon liturgije, biće služeno opijelo i obavljena sahrana, objavljeno je na sajtu Mitropolije dabrobosanske.

Njegovo visokopreosveštenstvo mitropolit dabrobosanski Nikolaj preminuo je 27. oktobra, na praznik Prepodobne mati Paraskeve, u Univerzitetskoj bolnici u Foči u 88. godini.

Kovčeg sa tijelom upokojenog mitropolita dabrobosanskog Nikolaja prevezen je sinoć iz Foče u crkvu Uspenja Presvete Bogorodice u Dobrunu kod Višegrada, u čijoj porti će biti sahranjen prema sopstvenoj želji.

Mitropolit Nikolaj rođen je 17. avgusta 1927. godine u selu Smoljani, zaselak Krnja Jela, kod Bosanskog Petrovca, od oca Milana Mrđe i majke Milice, rođene Kuburić. Na krštenju je dobio ime Gojko.

Poslije osnovne škole u rodnoj Smoljani i male mature u Smederevskoj Palanci, upisuje se u Bogosloviju, najprije u Beogradu, a potom u Prizrenu, 1946. godine. Tokom školovanja odslužio je i dvogodišnji vojni rok od 1949. do 1951. godine.

Monaški postrig primio je 1953. godine u manastiru Koporinu, od strane jeromonaha Kirila Vrge. Na monašenju je dobio ime Nikolaj. Te iste godine, 30. septembra, Episkop braničevski Hrizostom rukopoložio ga je u čin jerođakona, a Patrijarh srpski German, 10. maja 1961. godine, u čin jeromonaha.

Poslije Bogoslovije upisao se na Bogoslovski fakultet u Beogradu, 1953. godine, koji je završio u redovnom roku. Želio je poslije studija da nastavi usavršavanje u Grčkoj, ali mu tadašnje vlasti nisu izdale pasoš.

Umjesto odlaska u Grčku, Sveti arhijerejski sinod 1957. godine postavlja ga za suplenta u Bogosloviji Svetog Save u manastiru Rakovici u Beogradu, i na toj dužnosti je ostao do 1964. godine. U međuvremenu je položio profesorski ispit 1963. godine.

Godine 1964. Sveti Arhijerejski Sinod mu povjerava obnavljanje Bogoslovije u manastiru Krki. Dolaskom u manastir Krku vršio je dužnost upravnika dvogodišnje Bogoslovije, starješine manastira i paroha manastirske parohije. Otvaranjem 1966. godine petorazredne Bogoslovije postavljen je za njenog rektora.

Na ovoj dužnosti je ostao do 1973. godine, kada je izabran za australijsko-novozelandskog episkopa. Hirotonisan je 8. septembra 1973. godine, u Sabornoj crkvi u Beogradu, rukom Patrijarha srpskog Germana.

Došavši u Australiju organizuje eparhijska tijela, dovodi i rukopolaže nove sveštenike, osniva nove parohije, podiže i osvećuje nove crkve, kupuje zemlju na kojoj će osnivati crkvene centre.

Na jednom takvom zemljištu podigao je manastir Svetog Save, konak i starački dom. Osnovao je prvo srpsko groblje u Australiji. Na Novom Zelandu osniva manastir Uspenja Presvete Bogorodice; to je prvi pravoslavni manastir u istoriji Novog Zelanda.

Sveti arhijerejski sabor ga je 1978. godine izabrao za episkopa dalmatinskog. Pored svojih eparhijskih dužnosti jedno vrijeme je vršio dužnost rektora Bogoslovije u manastiru Krki. U to vrijeme, najviše njegovim zalaganjem, podignuta je nova zgrada Bogoslovije.

Dok je upravljao Dalmatinskom eparhijom sagrađeno je sedam novih crkava i šest crkvenih objekata. Pokrenuo je 1988. godine časopis Istina. Administrirao je obnovljenom Bihaćko-petrovačkom eparhijom. Za godinu i po dana organizovao je u potpunosti eparhiju i predao je svome nasljedniku episkopu Hrizostomu.

Na redovnom zasjedanju Svetog arhijerejskog sabora 1992. godine, episkop Nikolaj je izabran za mitropolita dabrobosanskog sa sjedištem u Sarajevu. Eparhiju je preuzeo u vrijeme izbijanja rata u Bosni i Hercegovini. U tom izuzetno teškom vremenu strpljivo radi na realizaciji odluke Svetog arhijerejskog sabora iz 1967. godine, na otvaranju Duhovne akademije.

Od vlasti Republike Srpske dobija za potrebe škole objekte u Foči. Tako je Duhovna akademija Sveti Vasilija Ostroškog počela sa radom 1994. godine.

U Duhovnoj akademiji mitropolit Nikolaj vršio je dužnost prorektora i predavao je crkveno pjevanje. Takođe, njegovim zalaganjem u prostorijama Akademije je smještena izbjegla Bogoslovija Sveta Tri Jerarha iz manastira Krke, gdje je predavao Sveto pismo Novog zavjeta i vršio dužnost rektora.

Poslije obnavljanja Bogoslovije u manastiru Krki, Bogoslovija u Foči je posvećena Svetom Petru mitropolitu sarajevskom. Od 1997. godine mitropolit Nikolaj predavao je Sveto Pismo Novog Zavjeta na Muzičkoj akademiji Univerziteta u Istočnom Sarajevu, gdje je uz njegovo svesrdno zalaganje osnovan Odsjek za crkvenu muziku i pojanje i Kamerni hor. U manastiru Dobrunu pokrenuo je eparhijski list Dabar i izdavačku kuću.

Imajući u vidu bogoslovsko-naučni i prosvjetni rad mitropolita Nikolaja, Nastavno-naučno vijeće Bogoslovskog fakulteta u Beogradu dodijelilo mu je titulu počasnog doktora bogoslovskih nauka. Diploma mu je uručena 30. juna 1999. godine na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu.

Na prijedlog Bogoslovskog fakulteta Svetog Vasilija Ostroškog u Foči, Univerzitet u Istočnom Sarajevu je jednoglasno donio odluku o dodjeljivanju zvanja počasnog doktora nauka Mitropolitu dabrobosanskom Nikolaju. Ovo visoko zvanje uručeno mu je na svečanoj akademiji Univerziteta u Istočnom Sarajevu, 6. decembra 2007.

Nosilac je više crkvenih i svetovnih odlikovanja, među kojima su Orden Njegoša prvog stepena, Orden zastave Republike Srpske sa zlatnim vijencem, te Orden Republike Srpske na lenti, kojim ga je odlikovao Predsjednik Republike Srpske.

Eparhija mileševska odlikovala ga je Ordenom Bijelog anđela prvog stepena, Eparhija banatska Ordenom Svetog Teodora vršačkog, a sveštenstvo Mitropolije dabrobosanske Zlatnim ordenom Svetog Petra dabrobosanskog, povodom dvadeset godina očinskog staranja i arhipastirskog upravljanja Mitropolijom dabrobosanskom, Sveti arhijerejski sabor Srpske Pravoslavne Crkve dodjeljuje mu Orden svetog kralja Milutina, a Bogoslovski fakultet u Foči Medalju Bogoslovskog fakulteta Svetog Vasilije Ostroški u Foči.

Za vrijeme od kada se nalazi na katedri sarajevskih mitropolita obnovljeno je više crkava porušenih u posljednjem ratu, podignut je i jedan broj novih hramova, renovirana je zgrada mitropolije u Sarajevu.

Rukopoložio je više sveštenika koje je postavio na parohije u Federaciji BiH, sa željom da se zadrži preostali srpski živalj na tim prostorima. Strpljivo radi na zanavljanju monaškog kadra, osnivanju novih manastira, kao i objekata u manastiru Dobrunu. Jedan je od osnivača Međureligijskog vijeća BiH.

Na redovnom zasjedanju Svetog Arhijerejskog Sabora Srpske Pravoslavne Crkve u maju 2011. godine, zbog bolesti mitropolita Nikolaja, Sveti Arhijerejski Sabor imenuje episkopa zahumsko-hercegovačkog Grigorija kao pomoćnika bolesnom Mitropolitu sa svim pravima i dužnostima eparhijskog arhijereja.