Kalifornija: Srbi pucnjavom slave Božić

Srbi u malom kalifornijskom gradu pripremaju svoju tradicionalu gromoglasnu proslavu Božića.

Republika Srpska 30.12.2013 | 21:32 Srbi u malom kalifornijskom gradu pripremaju svoju tradicionalu gromoglasnu proslavu Božića. Naši iseljenici proslavljaju veliki praznik pucnjavom iz lovačkih pušaka i karabina. Kako se približava pravoslavni Božić tako Srbi u malom kalifornijskom gradu Džeksonu počinju svoje pripreme za gromoglasno slavlje. Lovačke puške i karabini, dvocevke i krateži se čiste, nabavlja se municija sa dramlijama i pravi plan javnog pucanja u porti hrama Sveti Sava u glavnoj ulici. - Tradicija da se Božić proslavlja pucnjavom u vazduh stara je kod američkih Srba sto godina. To je spoj prakse Divljeg zapada i srpskog običaja “prangijanja”. Dok jedni Srbi pucajući u vazduh uzvikuju na srpskom “Hristos se rodi”, drugi uz zvuke puščane paljbe odgovaraju “Vaistinu se rodi”. Potom svi zajedno pucaju iz pušaka i karabina i uzvikuju “Mir Božji!” - objašnjava Dragan Rakonjac, hroničar srpskih zbivanja u Kaliforniji. Glavni organizator ovog tradicionalnog slavlja za Bižić je Beu Gilmam, unuk srpskog doseljenika Neđe Vukovića, koji je kao američki ratni heroj dobio ulicu u Džeskonu. - Moj đed Neđo rođen je u Džeksonu, govorio je srpski i brinuo da srpski običaji ostanu deo naše tradicije. Sećam se kad bi na Badnje veče prilagali badnjake, da smo mi deca dobijali slatkiše, a stariji bi pucali. I sutradan na Božić, posle liturgije u crkvi Sveti Sava, muškarci bi se vozili centrom Džeksona i pucali. I kada bi završili ručak u parohijskom domu, išli bi do srpskih kuća, pili rakiju i pucali. Đed mi je pričao da je običaj pucanja za Božić stigao sa iseljenicima iz stare otadžbine. Nakon što je Neđo umro 2005. godine, ja sam na sebe preuzeo brigu da tradicija ne umre sa njim. Ovo je lepo nasleđe koje ću poštovati dok god sam živ - ispričao je Beu Gilmam srpskim novinarima. Zbog ovog veselja Srbi iz Džeksona su postali popularni u Americi. Mediji su vrlo često javljali da to u “Džeksonu puca Sveti Sava”. Tako je slavu stekla i crkva Sveti Sava, najstariji srpski pravoslavni hram u SAD. Podignut je 1894. godine na brežuljku iznad Džeksona. U to vreme u Džeksonu i okolini živelo je 650 srpskih familija mahom pristiglih iz Hercegovine, Boke, Crne Gore i Vojvodine. Iako siromašni, jer je većina radila najslabije plaćene poslove, oduševljeno su prihvatili ideju o gradnji crkve. - Bez obzira na teškoću srpski iseljenici uspeli su da izgrade lepu crkvu od tesanog kamena sa velikim zvonikom, koja je osveštana 4. decembra 1984. Osveštao ju je jeromonah Sevastijan Dabović, prvi srpski sveštenik u Americi koji je i stvorio ovu parohiju. Pored njega, najzaslužniji neimari bili su Nikola i Miloš Dragolović, Joko Skulić, Tripo Vasiljević, Savo Lakonić, Savo Savić, Andrija Vuković, Panto Kojović, Petar Obradović, Simo i Šćepan Dragomanović, te Mićo, Trifko, Todor, Risto i Tripo Kurilić - nabraja Dragan Rakonjac. U znak sećanja na zaslužne darodavce Čed Kolak, Amerikanac srpskog porekla, podigao je 2002. godine spomen ploču sa njihovim imenima. Pijetet je iskazao i vladika Maksim, episkop zapadnoamerički, koji je sa sveštenstvom održao svečanu liturgiju u čast 120 godina od izgradnje prvog srpskog hrama u Americi. - Na Dan sećanja, kada su bogosluženje vršili vladika Maksim, otac Stiv Tumbas, protođakon Triva Pavlov i čitač Dragana Stojanović, dok je popadija Betsi Tumbas vešto vodila parohijski hor, mala crkva je bila ispunjena do poslednjeg mesta. Na kraju proslave, vladika Maksim je blagoslovio rad biblioteke i memorijalne sobe Mila Radulovića, srpskog veterana. Promovisana je i knjiga “Svi putevi vode u Džekson” Milina Jovanovića - kaže se u crkvenom saopštenju. Slavski ručak za šezdesetak gostiju iz Džeksona, kalifornijskog okruga Amador, Grčke i Srbije pripremila je gospođa Doroti Milosović, uz pomoć Brajana i Marije Popovac, Lana Vuković i Meri Zelum. Članovi Kola sestara, na čelu s đakonicom Danicom, služili su bakalar za ručak u porodičnom stilu, tako da su se svi osećali kao kod kuće. - U Džeksonu i okolini danas živi šezdesetak srpskih porodica. Pored hrama Srbi imaju muzej, biblioteku i dečji kamp, koji posećuje na stotine mališana. Zahvaljujući prvoj srpskoj crkvi, Srbi neguju nacionalnu kulturu i običaje, čime su zadivili Amerikance, koji svakog Božića dolaze u ovaj grad da uživaju u srpskoj pucnjavi - kaže hroničar srpskih zbivanja Dragan Rakonjac. SRPSKO GROBLJE Pored crkve je izgrađeno groblje, možda i najtužnije u Americi, jer su u njemu sahranjivani mladići koji su smrt našli u dubinama rudnika od mina ili zavala. Samo u jednom danu, pre sedam decenija, sahranjeno je čak 18 mladića prosečne starosti ispod 21 godine. ISTORIJSKI SPOMENIK Najstarija srpska bogomolja na američkom kontinentu je zvanično proglašena za američki istorijski spomenik. Crkva Svetog Save kao najpoznatija građevina u Džeksonu i okrugu Amador oslikan je i na grbu ovog kalifornijskog grada.