Šta kriju londonski papiri o zaduženju i ko je "kamen oko vrata" Srpskoj?

"U budućnosti, ako bi gospodin Dodik bio izabran za člana Vlade Republike Srpske dok je i dalje pod sankcijama, to bi moglo imati nepovoljan efekat na Republiku Srpsku... “Sva značajna buduća zaduživanja, uključujući izdavanje unutrašnjeg duga za finansiranje fiskalnog deficita i izdavanje spoljnog duga na lokalnom i stranom tržištu kapitala, mogli bi povećati rizik od problema s dugom”, navodi se u ovom dokumentu.

Republika Srpska 25.04.2021 | 08:26

Na Londonskoj berzi objavljen je dokument o zaduženju Republike Srpske za 300 miliona evra, sa svim detaljima i rizicima. Dokument, prema pisanju portala Klix, potpisuju menadžeri ovog zaduženja, na čelu sa francuskom bankom Société Générale, inače jednom od najvećih finansijskih institucija na svijetu.

Vlada Republike Srpske, što je veoma interesantno, usaglasila se sa svim detaljima, sadržanim u dokumentu koji im ne idu naruku.

U dokumentu se prvo navode detalji samog duga, a riječ je o petogodišnjim obveznicama s godišnjom kamatom od čak 4,75 odsto. To znači da Republika Srpska investitorima svake godine mora plaćati po 14,25 miliona evra kamate, a 2026. vratiti kompletan iznos od 300 miliona evra.

Ovo zaduženje Vladu Republike Srpske koštaće oko 140 miliona KM u petogodišnjem periodu, što je mnogo više u odnosu na kredite MMF-a ili zaduženje na domaćem tržištu kapitala.

Međutim, u ovom dokumentu, kako prenosi Klix, na čak 250 stranica ne govori se samo o novcu, već se do detalja analizira stanje u BiH, između ostalog i na političkoj sceni i to sve ono što bi moglo ugroziti otplatu duga.

Upozorenje na sankcije Dodiku

Zanimljivo je da se u dokumentu, koji su investitori svakako detaljno proučili prije kupovine obveznica, napominje i činjenica da je Milorad Dodik na listi osoba koje su pod sankcijama SAD-a.

“U januaru 2017. američko Ministarstvo finansija, Ured za kontrolu strane imovine (OFAC), uveo je sankcije protiv Milorada Dodika, predsjedavajućeg Predsjedništva BiH (ali ne i trenutnog predstavnika Vlade Republike Srpske) zbog njegove uloge u prkošenju Ustavnom sudu BiH. U budućnosti, ako bi gospodin Dodik bio izabran za člana Vlade Republike Srpske dok je i dalje pod sankcijama, to bi moglo imati nepovoljan učinak na Republiku Srpsku”, navodi se u ovom dokumentu.

U dokumentu se takođe podsjeća da je u septembru 2018. OFAC nametnuo sankcije i Nikoli Špiriću, drugom potpredsjedniku Doma naroda BiH u vezi s njegovim navodim učešćem u korupcijskim aktivnostima.

“Iako BiH održava nezavisne diplomatske odnose sa SAD-om, bilo kakve nove sankcije mogu utjecati na ekonomske i političke odnose sa SAD-om i drugim zemljama, što bi takođe moglo utjecati na sposobnost Republike Srpske da privuče strana ulaganja koja bi im olakšala privredni razvoj. Ti bi faktori mogli imati materijalno nepovoljan učinak na Republiku Srpsku, njenu ekonomiju i sposobnost izvršavanja svojih obveza prema obveznicama”, navode menadžeri prodaje vrijednosnih papira Republike Srpske na londonskoj berz.

U dokumentu se kao jedan od ključnih rizika izdvaja i Dodikova retorika, odnosno prijetnje odvajanja od BiH.

Buduće promjene u Vladi Republike Srpske, velike promjene politike, povećane etničke napetosti ili povećani nedostatak konsenzusa među članovima Predsjedništva mogao bi pridonijeti porastu političke i socijalne nestabilnosti u BiH, što bi moglo imati materijalno nepovoljan efekat na Republiku Srpsku, njenu ekonomiju i sposobnost izvršavanja obveza po izdatim obveznicama”, jasno se navodi.

U dokumentu se podsjeća na visok stepen percepcije korupcije u BiH, kao i na činjenicu da značajan dio privrede Republike Srpske čini neformalna ekonomija...

“Ako nivo duga Republike Srpske nastavi rasti kako bi se finansirao budžetski deficit, to bi moglo imati materijalno negativne posljedice na ekonomiju”, navodi se.

Sve teže zaduživanje

Iz dokumenta se može iščitati da će buduća zaduženja Republike Srpske biti mnogo teža.

“Sva značajna buduća zaduživanja, uključujući izdavanje unutrašnjeg duga za finansiranje fiskalnog deficita i izdavanje spoljnog duga na lokalnom i stranom tržištu kapitala, mogli bi povećati rizik od problema s dugom”, ističu, kako prenosi Klix, autori tog dokumenta.

Navodi se da bi smanjeni prihodi, zajedno s većim troškovima i fiskalni rizici koji proizlaze iz sistema socijalnog osiguranja, mogli negativno utjecati na sposobnost Republike Srpske da otplati glavnicu i izvrši isplate kamata na upravo izdate obveznice.

Dodaje se da je ekonomija Republike Srpska mala i ovisna o spoljnoj trgovini, naročito uvozu, a da je infrastruktura nerazvijena. Takođe se iznosi jedna politička opservacija, a to je da BiH možda neće ući u EU u narednim godinama.

(BN)