Danas bijele poklade, sutra počinje post

To je dan kada moramo zatražiti opoštaj i pomiriti se sa svima s kojima smo se posvađali, jer se tog dana opraštaju uvrede, pa se zato nazivaju i "Proštene poklade"

Republika Srpska 13.03.2016 | 10:23

Bele poklade su najsvečanije i najrasprostranjenije poklade u toku godine. Proslavljaju se dan uoči početka Velikog Uskršnjeg posta, koji traje sedam nedelja do Velikog petka, a u narodu su popularno nazvane Bele nedelje, odnosno Bele poklade.

Dobile su naziv po Beloj nedelji, a zovu se još i: Velike poklade, Završne poklade, Sirne poklade, Proštene poklade (Proćke, Pročka), jer se tog dana opraštaju svađe i uvrede.

Ako Poklade posmatramo sa religijske strane, prema skoro svim tumačenjima, njihov smisao je u pripremi za predstojeći post.

Na taj dan dozvoljen je unos prekomerne i jake mrsne hrane, pita, kolača i alkohola. To je dan kada moramo zatražiti opoštaj i pomiriti se sa svima s kojima smo se posvađali, pa se zato nazivaju i “Proštene poklade”.

Ovaj praznik je veoma značajan u pravoslavnoj kulturi.

Neki ga upoređuju sa karnevalima u selu, a u mnogim selima na ovaj dan i dalje se čuvaju magijski rituali vezani za ovaj praznik.

bičaj je i da sinovi i kćeri sa porodicama obilaze roditelje, nose im na dar flašu pića i razne poklone.

Zet obavezno obilazi tasta, taštu, kuma, starojka i traži proćku da može časno da započne post. Kada uđe u kuću, ljubi ruku tastu i govori: “Oprosti dedo”, a tast mu odgovara: “Neka ti je prosto sinko”.

U Pčinji navuku velike gomile slame nasred sela, i zapale ih. Ta vatra se naziva krleštica.

Na Kosovu se po selima maskiraju i igraju igru koja se zove “mačka”. U Podrinju se igraju “lubačke” i “pauka”, i to samo mlađi dečaci, obučeni kao junaci, okićeni oružjem.

U takovskim selima se maskiraju u pripremljene maske od papira, koje nakite zubima od pasulja ili kukuruza, i brkovima od vune.

Obično po trojica obilaze kuće, igraju kolo, rvu se, govore izveštačeno i “plaše” malu decu, koja ciče od veselja kad ih ovi pojure.

Kad se pokladari umore, sakupe se svi na jedno mesto, gde se igre i takmičenja nastavljaju. U Velikoj Plani, predveče pale vatre od šaše, i samo za taj dan izgrade neku vrstu vrteške na kojoj momci vrte devojke.

Bele poklade su praznik celog sela, i tog dana se svi međusobno druže i čašćavaju. Veselje traje do ponoći, a u ponoć nastupa post.

Datum početka Časnog posta zavisi od datuma praznovanja najvećeg hrišćanskog praznika Vaskrsa, koji pravoslavni vjernici slave uvijek u nedjelju punog mjeseca poslije proljećne ravnodnevnice.

Prva nedjelja posta zove se Čista, a posljednja je Nedjelja pravoslavlja, dok se do Vaskrsa, uz posebna pravila, smjenjuju – Prečista, Krstopoklona, Sredoposna, Gluva, Cvjetna i Strašna ili Stradalna nedjelja.

Prema pravoslavnom učenju, Veliki post nas uči pokajanju, praštanju i pravoj molitvi, a cilj je da se u miru i tišini dočeka najveći hrišćanski praznik Vaskrs, jer je vjera u Vaskrsenje osnov hrišćanstva.

Veliki ili Časni post, koji je ime dobio prema Časnom krstu na kojem je stradao Isus Hristos, ustanovljen je po uzoru na podvig Spasitelja koji je, poslije krštenja na rijeci Jordan, otišao u pustinju i postio četrdeset dana i noći, nakon čega je izašao kao pobjednik iz iskušnja koja mu je postavio Sotona.

Vjernici dane posta provode u molitvi, praštanju i pokajanju kako bi se pripremili za Sveto pričešće.

Post predstavlja i uzdizanje duha nad tijelom, pobjedu duhovne strane nad čulima i za hrišćanina on predstavlja pripremu za obilježavanje i proslavu Vaskrsa.

Prema kalendaru SPC, uz jednodnevne postove postoje i četiri višednevna posta, a osim Časnog, to su i Božićni, Petrovski i Velikogospojinski post.

Izvor: Telegraf