Velika afera: Naftaši lagali decenijama

Ekson mobajl” je pod sumnjom da je krio prave rezultate istraživanja o njihovom uticaju na globalno zagrijavanje i prijeti im najveća tužba u istoriji.

Region 06.11.2015 | 22:53

Priča se zavrtila prije nekoliko njedelja kada su u javnost procurila istraživanja iz sedamdesetih godina prošlog vijeka iz kojih proizlazi da su u “Ekson mobajlu” prikupljali podatke o klimatskim promjenama koje nisu razotkrili javnosti ili svojim akcionarima.

Problem za “Ekson mobajl” predstavlja činjenica da su tokom proteklih decenija i te kako bili svjesni rizika vezanih za klimatske promjene iz internih istraživanja - te su podatke koristili pri formiranju poslovne strategije, kao npr. eventualno vađenje nafte i gasa u području Arktika.

Međutim, istovremeno su tokom devedesetih godina i tokom prve polovine novog milenijuma finansirali grupe koje su negirale postojanje rizika u vezi sa klimatskim promjenama.

“Eksonu” su ta istraživanja odgovarala jer su ih podržavala u nastojanju da SAD ne potpiše protokol iz Kyota o ograničenju emisija štetnih gasova.

Protokol je potpisan 1997. godine, na snagu je stupio 2006. godine, a SAD ga još uvek nije ratifikovao.

Finansiranje naučnika i studija koje poriču postojanje globalnog zagrijavanjai klimatskih promjena uopšteno, “Ekson” i druge naftne kompanije u smanjenom obliku rade i danas.

Na primjer, u februaru ove godine finansirali su istraživanje Wei-Hock Soon sa instituta Smithsonian koji ide kontra doktrine o velikoj opasnosti koju nose klimatske promjene.

Ipak, tokom decenije Ekson je objavljivao mnoga istraživanja koja su se uglavnom poklapala sa zaključcima "mejnstrima" klimatskih nauke.

Ključno pitanje će u cijeloj istrazi biti da li je "Ekson mobajl" podjelio saznanja o rizicima povezanih sa klimatskim promjenama čim su do njih došli.

Ako su za rizike znali još sedamdesetih, a javno ih u potpunosti priznali tek u posljednjoj deceniji, njihovi investitori sigurno neće biti srećni.

Takođe, postavlja se pitanje da li su i danas razotkrili sve podatke i zaključke do kojih su došli u svojim internim studijama.

Neki stručnjaci u ovome vide potencijal za tužbe u iznosima koji se mjere desetinama milijardi, poput onih kroz koje su posljednjih decenija prolazile velike duvanske kompanije koje su godinama negirale i zataškavale štetni uticaj cigareta na zdravlje potrošača.

Ekson mobajl važi za drugu najvrijedniju kompaniju na svijetu, psole Epla (procjenjen je na 357 milijardi dolara) a peti je na listi kompanija sa najvećim prihodom (394 milijarde prošle godine).

(NN, jutarnji.hr)