Od smrti Arčibalda Rajsa 86 godina

Polaganjem vijenaca na spomenik švajcarskom forenzičaru i publicisti Arčibaldu Rajsu u Topčiderskom parku u Beogradu obilježeno je 86 godina od smrti ovog osvjedočenog prijatelja Srba.

Srbija 08.08.2015 | 18:48

Vijence su položili predstavnici Vlade Srbije, Vojske Srbije, Ambasade Švajcarske u Beogradu i udruženja građana koja njeguju sjećanje na Prvi svjetski rat - prenijeli su beogradski mediji.

Rajs iz južnonjemačke pokrajine Baden sebe je smatrao "drugom veličanstvenih ratnika Šumadije, Dunava, Morave, Timoka i Vardara", a o Srbima je ostavio politički testament pod naslovom "Čujte Srbi", čije su poruke aktuelne i danas.

U Kraljevinu Srbiju stigao je 1914. godine, na početku Prvog svjetskog rata, na poziv srpske vlade.

Istraživao je zločine austrougarske vojske u Mačvi i Podrinju nad nedužnim srpskim civilima, a kao ratni izvještač objavljivao članke u uglednim evropskim časopisima o tim zločinima, čime je probijena informativna blokada Srbije i omogućen prodor istine o stradanju Srba.

Poslije Prvog svjetskog rata radio je u Ministarstvu inostranih poslova Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca /SHS/, u Odsjeku za dokumentaciju ratnih zločina i u Ministarstvu policije, gdje je osnovao dvogodišnju policijsku školu.

S obzirom na to da nikad nije dobio državljanstvo Kraljevine SHS, radio je, pred penziju, posao vještaka za falsifikovane novčanice u Narodnoj banci u Beogradu.

Svoj politički testament pod naslovom "Čujte, Srbi!" završio je 1. juna 1928. godine, a zatražio je da to bude objavljeno tek poslije njegove smrti.

Rajs u toj knjizi piše o svim srpskim vrlinama, ali i manama za koje mnogi tvrde da su srpskom narodu i društvu svojstvene i danas.

Sahranjen je u Beogradu, na Topčideru, a po njegovoj želji njegovo srce odneseno je u urni na Kajmakčalan, gdje je sahranjeno zajedno sa ostalim oslobodiocima Solunskog fronta.

Rajsu je podignut spomenik na Topčideru u Beogradu 1931. godine, koji je nedavno obnovljen.

Jedna osnovna škola u beogradskoj opštini Palilula nosi njegovo ime, na Kriminalističko-policijskoj akademiji u Beogradu održava se naučni skup "Dani Arčibalda Rajsa".

Ljetos je premijerno prikazan dokumentarno-igrani film "Čujte, Srbi", reditelja Gorana Vukčevića, a u Narodnom pozorištu u Beogradu izvodi se drama "Arčibald Rajs".