PIO pred kolapsom: Nedostaju milioni

U Republici Srpskoj 10. juna počela je isplata majskih penzija za 248.937 korisnika. Ovoga mjeseca od planiranih 81,3 miliona KM, odnosno 82,5 miliona KM u bruto iznosu po osnovu doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, uplaćeno je 58,3 miliona KM, a Fondu PIO je iz entitetskog budžeta doznačeno 15,8 miliona KM, što znači da će se nedostajuća sredstva nadoknaditi iz novih zaduživanja.

Republika Srpska 15.06.2015 | 16:35

Ovakvo stanje ne čudi ima li se u vidu podatak Poreske uprave Republike Srpske iz aprila ove godine prema kojem penzije obezbjeđuje 280.630 radnika, čime se broj penzionera i radnika u Srpskoj gotovo izjednačio.

Za minimalnu održivost penzionog fonda potrebno je da na jednog penzionera dolaze barem tri radnika, te su stoga i opravdana upozorenja ekonomskih eksperata da je Fond PIO Republike Srpske na korak do kolapsa.

Zanimljiv je podatak da je u čak 24 opštine broj penzionera odavno premašio broj radnika, a najdrastičniji primjer je Bileća, gdje je 885 penzionera više nego radnika.

Predsjednik Udruženja penzionera Republike Srpske Rade Rakulj ističe da, ima li se u vidu broj radnika i penzionera, nikoga i ne treba čuditi što su penzije u Srpskoj najniže u regionu. Sunovrat penzionog sistema, navodi Rakulj, počeo je neposredno nakon okončanja rata jer je penzionisanjem mladih ljudi bez valjanog osnova vlast rješavala socijalne probleme.

“Dobri zakoni i njihovo dosljedno provođenje značajno bi popravili trenutno stanje. Problem je što još penzionišemo mlade oficire i podoficire”, kazao je Rakulj, te upozorio da bi u društvu kakvo je naše, gdje su penzije i lični dohoci međusobno uslovljeni, isplata penzija uskoro mogla biti pod znakom pitanja.

Ovome treba dodati i činjenicu da u okviru takozvanog socijalnog zbrinjavanja radnika koji su usljed stečaja firmi ili nakon privatizacija ostali bez posla, Vlada Republike Srpske svima koji stiču uslove za prijevremenu penziju uplaćuje doprinose, čime se iz godine u godinu stvara nova armija penzionera.

Dug Fonda PIO dosegao je 405 miliona maraka, pa je predsjednik Penzionerske stranke Republike Srpske Ilija Stevančević istakao da je neophodno da Vlada donese odluku o povećanju doprinosa za jedan posto. Osim činjenice da se broj penzionera i radnika izjednačio u Republici Srpskoj, ozbiljan problem, smatra on, predstavlja i to što se doprinosi Fondu PIO uplaćuju na visinu najniže plate, odnosno 370 KM.

“Tako imamo apsurdnu situaciju da isti doprinos plaćaju poslodavci u tekstilnoj industriji za svoje radnike i bankarski sektor”, istakao je Stevančević.

Ekonomski ekspert Damir Miljević upozorava da je Fond PIO Republike Srpske kakav sada jeste, potpuno neodrživ.

“Redovnost penzija osigurava se intervencijama iz budžeta, sredstvima s računa posebnih namjena ili zaduženjem kod komercijalnih banaka. To tako ne može trajati do unedogled”, rekao je Miljević.

Izlaz iz postojećeg stanja, smatra on, moguć je samo temeljnom reformom penzionog sistema koja prije svega podrazumijeva da se iz njega odstrane primaoci takozvanih zaslužnih penzija.

“Ali, bez novog zapošljavanja koje će promijeniti sam omjer radnika i korisnika penzija, znatna poboljšanja se ne mogu očekivati”, kazao je Miljević.

Dodao je da u ovom momentu, bez obzira na to kako je stanje složeno, ne treba očekivati da će Vlada Republike Srpske posegnuti za novim nametima privredi u dijelu koji se odnosi na povećanje doprinosa za PIO, jer se tome protive međunarodne finansijske institucije.

Prosječna majska penzija je 342 KM i predstavlja 41,02 posto prosječne plate, najniža za minimalan staž od 15 godina je 174 KM, a najviša penzija je 1.792 KM. U Srpskoj prosječna penzija za puni staž osiguranja je 497 KM, što je 59,62 posto prosječne plate.

(Istinito)