Običaji za Vaskrs

Vaskrs je jedan od najvećih pravoslavnih praznika koji se proslavlja u mnogim zemljama.

Svijet 12.04.2015 | 19:51

Pravoslavni vjernici širom svijeta proslavljaju Vaskrs na različite načine, ali svi poštuju običaje kao što su bojenje jaja, odlazak u crkvu na liturgiju i okupljanje porodice i prijatelja za svečanom trpezom.

Rusija

Rusi Vaskrs nazivaju Paška, što znači velika noć i odnosi se na noć koju je Hrist proveo u vrtu prije svoje smrti. Za razliku od nekih drugih pravoslavnih crkava, uključujući i srpsku, u svim ruskim crkvama vaskršnja liturgija počinje u subotu uveče i traje do nedjelje ujutro.

Sama liturgija opisuje smrt, sahranu i vaskrsenje Isusa Hrista. Proslava Vaskrsa u Rusiji ima dugu tradiciju i to je bio jedan od rijetkih religioznih praznika koji su proslavljani u komunističkom Sovjetskom Savezu, tako da mnogi znaju za običaje Vaskrsa kao što su bojenje jaja i kuvanje tradicionalnog kolača kuliča od tijesta i jaja, koji se osveštava na Veliku subotu.

Osveštava se i pasha, specijalno jelo od mladog sira, pavlake i jaja, u obliku zarubljene piramide ukrašene ušećerenim voćem, koja, prema tradiciji, predstavlja simbol groba Gospodnjeg. Pasha je i simbol pune kuće i njome se služe gosti u znak dobrodošlice.

Jermenija

Jermenija je bila jedna od prvih država koja je usvojila hrišćanstvo 301. godine i smještena je ispod biblijske planine Arafat. Jermeni počinju proslavu sedam dana prije Vaskrsa i to označavaju Carzadarom, odnosno proslavom proljeća.

Tada ljudi nose vjenčiće od vrbe na svojim glavama. Kao i ostali pravoslavci, tako i Jermeni tokom Vaskrsa imaju poseban pozdrav “Hristos harijav i merelots”, odnosno “Hrist je ustao iz mrtvih” i dobijaju odgovor “Orhnjal e harutiun Kristosi”, odnosno “Blagosloveno je vasrksavanje Hrista”.

Veliku pažnju posvećuju jelima kao što je čamičov plav, jelo sa rižom i suvim grožđem i različitim jelima od zelja, poznatim kao kanačegen.

Rumunija

Rumuni Vaskrs nazivaju Paste i obilježavaju ga odlascima u crkvu, gdje odnose svijeće i njihov plamen nose nazad kući. Kao i mnogi pravoslavci, tako i Rumuni vjeruju da vatra i svjetlost dolaze od Gospoda i zato često dijele plamen sveća sa ljudima na koje naiđu.

U nekim dijelovima Rumunije je običaj da se kupuje nova odjeća za Vaskrs dok na Veliku subotu mnogi stavljaju brašno, kvasac i so na prozore, od čega se kasnije pravi hljeb. Rumuni tokom Vaskrsa jedu jagnjetinu kao i kolač kozonak.

Takođe nekoliko crvenih jaja i kozonak se daju tokom Vaskrsa kao milostinja, jer se vjeruje da se na ovaj način hrane duše umrlih.

Sirija

Pravoslavlje u Siriji je predstavljeno u vidu tri crkve koje pripadaju takozvanim istočnim pravoslavnim crkvama. U ovoj zemlji Bliskog istoka Vaskrs se slavi na sličan način kao u Rusiji i Grčkoj, a glavno obilježje predstavljaju litije praćene zvukom truba i bubnjeva.

Međutim, zbog rata je njihov broj i obim znatno smanjen. Neki od učesnika nose velike krstove na leđima dok sveštenici izgovaraju molitve. Sirijski pravoslavci, kojih ima nešto više od milion, tokom praznika tucaju jaja, oblače novu odjeću i kupuju razne sitnice na štandovima postavljenim u ulicama.

Bjelorusija

Bjelorusi Vaskrs obilježavaju odlaskom na crkvene liturgije i proslavom kod kuće, gdje označavaju kraj posta jedući osveštana jaja, a zatim i ostala osveštana jela.

Važan dio proslave predstavljaju pjesme valahobni, koje pjevaju djeca, čime označavaju jedinstvo naroda i dobru sreću za cijelu zajednicu. Kada dođu ispod prozora, djeca pjevaju pjesme domaćinima dok im ovi daju poklone u vidu raznih slatkiša.

U nekim slučajevima djevojčice i dječaci odvojeno pjevaju pjesme, koje su praćene violinom i rjeđe harmonikom.

Ukrajina

Vaskrs ili Pasha, kako ga ukrajinski pravoslavci nazivaju, praznik je koji proslavljaju vjernici sve tri pravoslavne crkve koje postoje u Ukrajini. Prema tradiciji Ukrajinci ne spavaju noć prije Pashe, dok uveče odlaze na večernju službu u crkvu, gdje odnose korpe sa hranom.

U njima se uglavnom nalazi paška, jelo sa sirom i slatkim prelivom, obojena jaja, meso i druga razna jela. Oni tada prisustvuju vaskršnjoj liturgiji, gdje sveštenici blagosiljaju svu hranu.

Kod kuće uživaju u ručku, koji počinje sa paškom, koja se stavlja na sredinu stola. Jaja koja se jedu cijeli dan dolaze u obliku krašinki, jednobojnih jaja, pisanki, jaja sa ornamentima i skrobanki, jaja kod kojih je jedna šema napravljena uz pomoć oštrog predmeta.

Izvor: Glas Srpske