Tajna Elbasana: "Orlovi" igraju u mjestu gdje je sahranjen prvi srpski svetac!

Pravo je čudo da Elbasan, grad koji će biti domaćin susreta Albanije i Srbije u kvalifikacijama za Evropsko prvenstvo (20.45), dosad nije bio opšte poznat u Srbiji, s obzirom na to da su tu bile pohranjene mošti vladara Duklje i Srbije.

Fudbal 08.10.2015 | 20:00

Grad Elbasan se nalazi u istoimenoj oblasti, na reci Škumbin i jedan je od najvećih gradova Albanije sa 141.714 stanovnika.

Srpskom narodu bi trebalo da bude poznato da su od 1381. do 1995. godine tamo bile pohranjene mošti Jovana Vladimira koji je bio vladar Duklje i Srbije od oko 1000. do 1016. godine.

Vladimiru je odrubljena glava ispred jedne crkve u Prespi, gde je i sahranjen. Nedugo potom priznat je za sveca i mučenika, praznikom 22. maja. On je ujedno prvi srpski svetac.

Njegove mošti su 1995. godine prebačene iz Elbasana u pravoslavnu sabornu crkvu u Tirani. Relikvija u vezi sa ovim svecem je i krst za koji se veruje da ga je držao u rukama kada su ga pogubili. Taj krst se tradicionalno čuva u porodici Andrović iz Veljih Mikulića kod Bara.

U centru Elbasana je pravoslavna crkva koja je izgrađena 1830. na temeljima stare crkve koja je delimično spaljena 1819. godine.

Elbasan je takođe bratski grad sa Kosovskom Mitrovicom.

Elbasan. Mesto susreta fudbalskih reprezentacija Albanije i Srbije (četvrtak, 20.45) jedan je od onih gradova koji, vekovima već, povezuju ova dva naroda. Mi, nažalost, malo toga o tim vezama znamo, pa je ovaj susret sasvim lepa prilika da se, oni koji to ne znaju, upoznaju sa činjenicom da su upravo u Elbasanu skoro šest vekova bile pohranjene mošti prvog srpskog svetitelja.

Poslednji značajan dolazak Srba u ovaj grad, koji sada ima oko 140.000 stanovnika, zbio se krajem 1912. godine. Tada je srpska vojska, tokom vojnog sukoba sa Osmanskim carstvom u okviru Prvog balkanskog rata, krenula da zajedno sa Bugarskom, Grčkom i Crnom Gorom, oslobodi Balkan od Turaka. I, jedan deo naše vojske (18. pešadijski puk, oformljen u Beogradu, kao i jedan bataljon 7. puka, takođe iz Beograda, uz brdsku bateriju, četu pionira i vod konjice) našao se pred Elbasanom. Tamošnja opštinska uprava izašla je pred vojnike i, iako je prvo najavila da će se grad mirno predati, ipak zamolila da se Srbi uzdrže od ulaska u grad, ne bi li tako ispoštovali proklamaciju vlade Ismaila Kemalija o nezavisnosti Albanije. Srbija u toom trenutku još uvek nije priznavala upravo tada formiranu državu, pa su se vojska i lokalne vlasti saglasili da naši vojnici uđu u Elbasan. U njemu nisu imali nikakvih problema, niti su ih tamo pravili. Štaviše, vojnici koji su tu boravili dok velike sile nisu odlučile da nova država prosto mora da se prizna, mnogo vremena su provodili u obližnjem manastiru posvećenom prvom srpskom svetitelju, Jovanu Vladimiru. Baš kao što su tamo dolazili i brojni Albanci, koji su imali veliko poštovanje za nekadašnjeg vladara, možda ponajviše zbog čuda koje su se dešavala nakon njegove tragične smrti.

A njegov život bio je pun čuda. Ponajviše zbog smirenosti koju je imao, te velike pobožnosti koja je nadmašivala ostale njegove vrline.

Jovan Vladimir bio je rođen oko 970. godine, a od oko 990. do 1016. bio je vladar Duklje, najistaknutije srpske kneževine tog doba. Njegova vladavina se odvijala tokom dugotrajnog rata između Vizantije i Makedonskog carstva. Pokušao je savezništvom sa Vizantijom da zaštiti svoju zemlju od makedonskog cara Samuila, ali je ovaj ipak osvojio Duklju, a njega utamničio u Prespi, na jugozapadu Makedonije. Prema Ljetopisu Popa Dukljanina, Samuilova ćerka Teodora Kosara je zavolela zarobljenog kneza, i molila oca da je uda za njega. A, kako ljubav ume da bude jača od mnogo čega što ljudsko oko vidi... čudo se dogodilo.

Samuilo je dao Kosaru za ženu Jovanu Vladimiru, i svog novopečenog zeta vratio na dukljanski presto, dajući mu pritom da kao njegov vazal vlada i Dračem. Vladimir je bio priznat kao "pobožan, pravedan i saosećajan vladar". Vladao je u miru, izbegavši da se uključi u veliki rat, koji je kulminirao 1014. vizantijskom pobedom nad Samuilom. Sam car je nedugo nakon toga preminuo. Po naređenju Samuilovog sinovca Jovana Vladislava, poslednjeg makedonskog cara, Jovan Vladimir je podmuklo ubijen 22. maja 1016. Odsečena mu je glava ispred jedne crkve u Prespi.

Jovan Vladimir je sahranjen u Prespi, i nedugo po smrti, usled čuda koja su se događala pokraj njegovog grobnog mesta, priznat je za sveca i mučenika. Praznuje se, kao prvi srpski svetitelj, 22. maja.

Dve ili tri godine nakon sahrane, njegove mošti su prenesene u Duklju, a oko 1215. u Drač, gdje su ostale do 1381. Nakon toga su čuvane u Manastiru Svetog Jovana Vladimira kod Elbasana sve do 1995, kada su prebačene u sabornu crkvu u Tirani, sedište Albanske pravoslavne crkve.

I u današnje doba, mnogi vernici hodočaste do njegovih moštiju, naročito za njegov praznik.

Relikvija vezana za Svetog Jovana Vladimira je i krst koji je on držao u rukama kada su mu odsekli glavu. Taj krst se vekovima čuva u porodici Andrović iz Veljih Mikulića kod Bara. Svake godine na Trojičin dan iznosi se pred litijom na vrh planine Rumije. Sveti Jovan Vladimir se smatra molitvenikom Bogu za grad Bar. On se na ikonama obično predstavlja kao kralj u vladarskom ruhu sa krunom na glavi, sa svojom odsečenom glavom u levoj, i krstom u desnoj ruci.